یکی از دغدغه‌هایی که تقریبا همه ما با آن مواجه می‌شویم این است که چگونه شغل مناسب خودمان را پیدا کنیم. پیدا کردن یک شغل مناسب کار راحتی نیست و به همین دلیل تصمیم گرفتیم کمی در این زمینه شما را راهنمایی کنیم.
احتمالا شما هم مثل من وقتی از اطرافیان می‌پرسید چه شغلی انتخاب کنم یا اینکه چطور یک شغل مناسب برای خودم پیدا کنم، با جواب‌هایی مثل اینها روبرو می‌شوید:
- دنبال علاقت برو!
- برو جایی که پول باشه!
- تو صنعت خوراکی همیشه پول هست، برو تو شغل‌های این حوزه!
- و… .
اما مشکل اینجاست که این جواب‌ها خودشان ما را از قبل هم گمراه‌تر می‌کنند! پس اگر شما هم هنوز به جواب درستی نرسیده‌اید با من همراه باشید تا یک بار برای همیشه این موضوع را حل کنیم.
چگونه شغل مناسب خود را انتخاب کنیم؟
۱_ قبل از هر چیزی، خودتان را بشناسید!
حتی قبل از اینکه به فکر پیدا کردن علاقه و استعدادتان باشید، باید به خودشناسی برسید. یعنی چه؟ ببینید، در حالی که از ابتدا در ذهن‌مان این باور را فرو کرده‌اند که انسان‌های موفق همه صاحب کسب و کارند، در واقع هر انسانی یک‌سری ویژگی شخصیتی خاص دارد که باید متناسب با آن نوع شغلش را انتخاب کند، نه اینکه مستقیم به سراغ «راه‌اندازی کسب و کار» برود.
مثلا بسیاری از مردم اصلا اینکه بخواهند صبح تا شب با چالش‌های داشتن یک کسب و کار مثل استخدام نیرو، پاسخگویی به مشتری ناراضی و… روبرو باشند، برای‌شان کابوس است! یا دسته‌ای دیگر در عین اینکه دوست ندارند کسب و کار داشته باشد، دل‌شان نمی‌خواهد هر روز صبح سر یک ساعت خاص به اداره رفته و یک زندگی روتین و تکراری را تجربه کنند. با توجه به اینها در ادامه به طور خلاصه ویژگی‌های ۳ دسته اصلی مشاغل را می‌نویسم تا بر اساس شناخت خودتان، یکی را انتخاب کنید.
۱- کسب و کار
- کسب و کارها دائما با چالش روبرو هستند، از استخدام نیرو تا مشکلات اقتصادی و حتی قوانین دست و پاگیر در ایران.
- برای داشتن کسب و کار ممکن است نیاز به تامین سرمایه و همینطور ریسک کردن روی آن داشته باشید.
- در مقابل، اغلب کسب و کارها اجازه می‌دهند آزادی زمانی و مکانی نسبتا دلخواهی داشته باشید.
- در کسب و کار، زیردست کسی نیستید و اصطلاحا آقای خودتانید!
- کسب و کارها قابل رشد هستند و در صورت تلاش می‌توانید درآمدتان را در آنها چند برابر کنید.
۲- شغل کارمندی
- شغل‌های کارمندی اغلب درآمد پایینی دارند.
- رشد درآمد شغل‌های کارمندی با سرعت بسیار کمی پیش می‌رود.
- در اغلب شغل‌های کارمندی یک زندگی روتین و تکراری را تجربه می‌کنید.
- آزادی زمانی و مکانی بیشتر شغل‌های کارمندی، بسیار اندک است.
- در مقابل در اغلب مواقع مخصوصا وقتی یک کارمند متخصص و خوب باشید، امنیت شغلی‌تان در شغل‌های کارمندی تامین است.
- در شغل کارمندی دیگر نگران چالش خاصی نیستید و اگر تمرکزتان را روی یادگیری مهارت‌های نرم و سخت بگذارید، قطعا نگران بیکار شدن هم نخواهید بود.
۳- شغل فریلنسری
شغل‌های فریلنسری دسته‌ای از مشاغل هستند که در آنها به‌شکل دورکار، به کارفرما خدمات می‌دهید. مثلا خدمات تولید محتوای سایت یا خدمات ویرایش ویدیو که می‌توانید با یک رایانه در خانه انجام‌شان داده و پروژه‌های نهایی را به کارفرما تحویل بدهید.
- شغل‌های فریلنسری هم چالش‌هایی مثل سر و کله زدن با کارفرماهای بداخلاق، مورد کلاه‌برداری قرار گرفتن و… را دارد.
- امنیت شغل‌های فریلنسری مخصوصا در سال‌های اولی که هنوز تجربه و دانش کافی در حوزه تخصص‌تان ندارید پایین است و امکان دارد برای مدتی بیکار شوید.
- در شغل‌های فریلنسری خبری از بیمه و مرخصی باحقوق نیست، هر موقع کار کنید دستمزد می‌گیرید و هر روزی که به هر دلیلی بیکار باشید، درآمدی ندارید.
- در مقابل در اغلب شغل‌های فریلنسری آزادی زمانی و مکانی دارید و می‌توانید هر جا و هر زمان خدمات‌تان را ارائه کنید.
- در صورتی که روی یادگیری سرمایه‌گذاری کنید، هم به امنیت شغلی و هم درآمد بالا می‌رسید.
۲_ قبل از علاقه، به سراغ مهارت‌ها بروید!
تا الان باید انتخاب کرده باشید که قرار است دقیقا شغل آینده‌تان از کدام نوع باشد؟ حالا به سراغ قدم بعدی برویم. ببینید، در هر سنی هم که باشید، احتمالا یک‌سری تخصص و تجربه در زمینه‌های مختلف دارید. قبل از اینکه به سراغ بررسی علایق بروید، باید نگاهی به تجارب و تخصص‌های‌تان داشته باشید و ببینید که آیا حاضرید شغلی در آن زمینه‌ها داشته باشید یا نه؟
اگر جواب‌تان منفی است، خب احتمالا برای فعالیت در شغل جدید کمی سختی می‌کشید چون قرار است دوباره از صفر همه چیز را یاد بگیرید. اما خب این سختی آنقدرها هم زیاد نیست پس نگرانش نباشید.
۳_ حالا به سراغ علاقه و استعداد بروید
خب اجازه بدهید به ۲ نکته مهم اشاره کنم:
۱_ فردی که در حوزه‌ای استعداد داشته باشد، صرفا سرعت رشد و یادگیری‌اش نسبت به بقیه بیشتر است. این یعنی اگر در زمینه‌ای استعداد نداشته باشید، نه به این معنی که قرار نیست رشد کنید که صرفا به این معنی است که باید تلاش بیشتری داشته باشید.
۲_ علاقه داشتن به یک حوزه، باعث می‌شود برای تمرین کردن و همینطور رسیدن به موفقیت در آن، تلاش بیشتری کرده و البته کیفیت زندگی‌تان حین کار کردن بیشتر شود.
با توجه به این به نظر من بیشتر از استعداد، علاقه اهمیت دارد اما همان علاقه هم به تنهایی تعیین کننده موفقیت یا عدم موفقیت شما نیست! پس این ۲ مورد را به عنوان بخشی از فاکتورهای اثرگذار برای پیدا کردن شغل دلخواه در نظر بگیرید.
چطور علاقه و استعدامان را پیدا کنیم؟
طبق مطالعه‌هایی که داشتم و البته دوره‌هایی که شرکت کردم:
برای پیدا کردن استعداد به جز بررسی رفتارهای خودتان در انجام کارهای مختلف، می‌توانید به سراغ تست‌های استعدادیابی مثل تست استعدادیابی کلیفتون یا استعدادیابی جانسون اوکانر یا تست هوش گاردنر بروید. (این مقاله با موضوع شخصیت شناسی را هم ببینید)
برای پیدا کردن علاقه‌تان هم الزاما باید شغل‌ها و کارهای مختلف را تست کنید تا در نهایت متوجه علاقه‌تان شوید، نه اینکه صرفا بخواهید به حوزه‌های مختلف فکر کنید و با فکر کردن به علاقه‌تان برسید.
۴_ به این سوالات جواب بدهید
در ادامه سوالاتی وجود دارد که جواب دادن به آنها و البته نوشتن‌شان روی یک کاغذ، باعث می‌شود دید بهتری به مسیر شغلی‌تان به دست بیاورید و راحت‌تر تصمیم بگیرید:
- چه مهارت‌هایی دارم؟
- در شهر یا کشور من چه مهارت‌هایی بیشتر مورد استقبال است؟
- در حین انجام کدام دسته کارها از شدت علاقه، متوجه گذر زمان نمی‌شوم؟
- آیا حاضرم مسیر سخت یادگیری و تغییر را بپذیرم یا صرفا به دنبال یک شغل عادی هستم؟
- نقاط قوتی که تا الان از خودم شناخته‌ام چیست؟
- نقاط ضعفم چیست؟ آیا می‌توانم آنها را بهبود بدهم یا باید به سراغ شغلی بروم که به آنها ارتباطی نداشته باشد؟
- دیگران من را با چه ویژگی‌های مثبتی می‌شناسند؟
- چقدر در ارتباط برقرار کردن موفقم؟ آیا حاضرم روی مهارت‌های ارتباطی سرمایه‌گذاری کنم؟
۵_ شغل‌های مرتبط را لیست کنید
همانطور که بالاتر گفتم، برای پیدا کردن علاقه اصلی‌تان باید به سراغ مشاغل متنوع بروید تا بتوانید در نهایت علاقه‌تان را پیدا کنید. چرا حتما نیاز به تست کردن داریم؟ چون هر شغل و هر حوزه‌ای در کنار زیبایی‌هایش یک‌سری معایب هم دارد که تا وقتی واردش نشده‌اید، متوجهش نمی‌شوید. مثلا کسی که عاشق آشپزی است تازه وقتی وارد رستوران شد می‌فهمد که این شغل در کنار تمامی جذابیتش، مشکلاتی مثل ۸ الی ۱۲ ساعت سرپا ایستادن یا از دست دادن روزهای تعطیل و تفریحی را دارد! و این ممکن است باعث صرف نظر او از ادامه دادن این شغل شود.
با توجه به این موضوع، الان باید یک یا چند موضوع یا حوزه را مد نظر داشته باشید. در قدم بعدی باید شغل‌های مرتبط به آن را لیست کنید. مثلا تصور کنید که من علاقه‌ام به دنیای قهوه و کافی شاپ است. حالا شغل‌های مرتبط اینها هستند:
- متصدی کافی شاپ،
- مدرس مهارت‌های کافی شاپ،
- فروشنده قهوه فروشی،
- متخصص رُست و برشته‌کاری قهوه،
- فروشنده آنلاین قهوه و محصولات مرتبط،
- راه‌انداز کافه و مشاور تغییر منو،
- و… .
الان با توجه به علایق، سختی هر شغل، مسیری که باید در آن طی کنید و… یکی را مد نظر قرار بدهید.
۶_ ویژگی‌های شغل مناسب را با شغل ایده‌آل بررسی کنید
ببینید، اینکه یک شغل خوب چه ویژگی‌هایی دارد دقیقا به این برمی‌گردد که شما چه نوع آدمی هستید و شغل خوب را چطور تعریف می‌کنید؟ شغلی که امنیت دارد یا شغلی که سرعت رشدش بالاست؟ بنابراین اول از همه با توجه به چیزی که در قدم اول مقالهِ چطور یک شغل مناسب پیدا کنیم گفتم، ویژگی‌های مورد نظرتان از یک شغل خوب را بنویسید. مثلا:
- امنیت شغلی
- بیمه داشتن
- درآمد متوسط رو به بالا
- و… .
حالا شغلی که انتخاب کرده‌اید را از فیلتر این ویژگی‌ها گذرانده و مطمئن شوید که این ویژگی‌ها را دارد. اگر نه، دوباره به قدم قبلی برگشته و سعی کنید شغل نزدیک‌تری انتخاب کنید.
ویژگی‌های مرسوم یک شغل خوب
برای اینکه از اتلاف وقت جلوگیری کنم، چند تا از ویژگی‌هایی که از نظر خیلی‌ها ویژگی‌های یک شغل خوب هستند را برای‌تان می‌نویسم:
- آزادی مکانی داشته باشید،
- آزادی زمانی به شما بدهد،
- مجبور نباشید در آن دائم به کارفرما جواب پس بدهید،
- شما را مجبور به یادگیری و رشد کند،
- قابلیت رشد درآمد داشته باشد،
- نیاز به سرمایه اولیه خیلی زیادی نداشته باشد،
- برای انجامش نیاز به گذراندن چندین سال دوره و آموزش نباشد،
- محدودیت سنی زیادی برای شروعش نداشته باشد،
- در عین همه مزیت‌ها، درآمدش مناسب باشد.
نمی‌توانم بگویم دقیقا کدام شغل این ویژگی‌ها را دارد و کدام نه، ولی اصولا اغلب کسب و کارهای اینترنتی، مثلا فروشگاه‌های اینترنتی یا وب سایت‌های پربازدید که از تبلیغات درآمد دارند، تمامی این ویژگی‌ها را دارند. اگر به راه اندازی یک کسب و کاری اینترنتی علاقه‌مندید، حتما از مقاله با کسب و کار اینترنتی رییس خود باشیدکمک بگیرید. و نیز مقاله یافتن شغل از طریق اینترنت را ببینید. برای ساخت سایت هم می‌توانید با کم‌ترین هزینه و البته ۷ روز تست کاملا رایگان از سایت ساز پرتال استفاده کنید.
نکته: اغلب حوزه‌ها قابلیت راه اندازی شغل اینترنتی را دارند. یعنی اگر به حوزه ورزش علاقه‌مندید، می‌توانید به یک مربی ورزش اینترنتی تبدیل شوید تا تمامی مزایای گفته شده بالا را به دست بیاورید. یا اگر به خیاطی علاقه‌مندید، می‌توانید یک وب سایت راه‌اندازی کرده و فروش محصولات و خدمات‌تان را بالا ببرید.
۷_ بازار را بررسی کنید
قبل از ادامه دادن، باید کمی هم زمان‌تان را برای کاوش بازار بگذارید. در واقع هدف‌مان در این قسمت این است که مطمئن شویم بازار هدف ما، شرایط مناسبی داشته و در آینده می‌توانیم در این بازار به سود مالی خوبی برسیم. اما چطور باید از این موضوع اطمینان پیدا کنیم؟
- اول از همه کلمات مرتبط به کسب و کار مورد نظرتان را در گوگل جستجو کنید و ببینید آیا سایت‌های زیادی در این حوزه فعالیت می‌کنند یا نه؟
- بعد از آن به سراغ سایت‌ها رفته و تعداد نظرات مخاطبان پایین صفحات و مقالات آن را بررسی کنید.
- بعد به سراغ اینستاگرام رفته و با کمک قابلیت جستجو و همینطور هشتگ‌های اینستاگرام، چند پیج فعال در این زمینه را بیابید.
- در نهایت تعداد نظرات پایین پست رقبا را بررسی کنید تا ببینید این حوزه چقدر مخاطب دارد.
بررسی بازار مشاغل فریلنسری و کارمندی
اگر شغل انتخابی‌تان یک شغل فریلنسری یا کارمندی است، می‌توانید میزان تقاضا و همینطور حقوق‌های آن را به کمک سایت‌های آگهی استخدامی مثل دیوار و شیپور بررسی کنید. کافی است به سراغ یک سایت استخدامی رفته و عنوان شغل را جستجو کنید:
۸_ مسیر را رسم کنید
خب، الان در ذهن‌تان یک حوزه، مثلا ورزش، خیاطی، حوزه غذایی و… در ذهن داشته و همینطور یک هدف دارید. مثلا اینکه در نهایت قرار است به یک مدرس آشپزی اینترنتی تبدیل شوید. حالا باید مسیر مورد نظرتان را رسم کنید. ممکن است برای بعضی اهداف، این مسیر از قدم‌های بسیار ریز شروع شود.
مثلا اگر هدف‌تان تبدیل شدن به یک متخصص تبلیغات آنلاین باشد، خب قطعا اولین قدم شرکت در فلان دوره آموزشی، سپس گذراندن فلان دوره کارآموزی، سپس راه اندازی پیج اینستاگرام، بعد ساخت فروشگاه اینترنتی و… خواهد بود. پس همین جا مسیرتان را مشخص کنید.
کلام آخر؛ بازاریابی و برندسازی را فراموش نکنید!
فرقی ندارد انتخاب‌تان راه اندازی کسب و کار اینترنتی بوده یا یک شغل فریلنسری یا حتی کارمندی، در نهایت در اغلب مشاغل برندسازی در شبکه‌های اجتماعی و در گوگل، می‌تواند باعث افزایش فرصت‌ها، تقاضاهای همکاری، درآمد و… شود.
