نمایندگان مجلس با هدف کاهش ناترازی صندوقهای بازنشستگی، سن بازنشستگی را برای گروههای مختلف افزایش دادند. این مصوبه در صورت تایید نهایی شورای نگهبان، سن بازنشستگی را از ۴ تا ۱۰۰ ماه (بسته به سابقه بیمه پرداختی شاغلان) افزایش میدهد.
بر اساس این مصوبه و به منظور کاهش ناترازی صندوقهای بازنشستگی و تقویت توان صندوقها در انجام تکالیف محوله، به این موضوعات اشاره شده است؛ بیمهپردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها برای بازنشستگی اضافه نمیشود، بیمهپردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه میشود، بیمهپردازانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه میشود، بیمهپردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی چهار ماه اضافه میشود. بیمهپردازانی که مطابق قوانین تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی پنج ماه اضافه میشود.
برخی تحلیلگران بر این باورند که دادن پول بیشتر به بنگاه های اقتصادی که در دولت های گذشته و امروز اعم از احمدی نژاد و روحانی و اکنون رئیسی ثابت شده مدیریت غیرشفاف دارد، افزودن بر بحران ورشکستگی صندوق هاست. از آغاز دولت احمدی نژاد تا کنون صندوق های بازنشستگی و شرکت ها و هلدینگ های زیر مجموعه آن محلی برای اعطای پست به آقازاده ها، افراد نورچشمی، فعالان ستاد های انتخاباتی و .. بوده است.
مصوبه افزایش سن بازنشستگی، تصمیم و راهکار درستی نبود
مهدی پازوکی، اقتصاددان در ارزیابی خود از این مصوبه مجلس به دیدهبان ایران گفت: «تصمیم و راهکار درستی نبود. یکی از ایراداتش این است که مثل جدول مندلیف در شیمی پیچیده است. دستکم از تجربه دنیا استفاده کنند و ببینند سن بازنشستگی مثلا در ژاپن چند سال است. یا سن را بین ۶۰ تا ۶۵ سال بگذارند یا سابقه کار را در نظر بگیرند مثلا اگر کسی ۲۰ سال کار کرده است، ۲۰ روز حقوق ولی اگر کسی مریض است طبق قانون باید مشمول ازکارافتادگی شود. این ساز و کاری که مجلس درنظر گرفته من درآوردی است و در هیچ جای دنیا وجود ندارد.با درست کردن جدول مندلیف، نمی توان جلوی ابربحران صندوق ها را گرفت»
صندوقهای بازنشستگی حیاط خلوت افراد کوچک شده است
وی با اشاره به ناکارآمدی مدیران صندوقهای بازنشستگی، افزود: «یکی از مسببین وضعیت کنونی صندوقها این است که کسانی مدیرش هستند که توانایی ندارند و چون جزو قبیله بودند، بر سرکار آمدهاند. مدیر بسیاری از شرکتهایی مثل هلدینگ پتروشیمی را به افرادی دادهاند که یک شعبه نفت را نمیتوانند اداره کنند. من از زبان آقای علی ربیعی وزیر اسبق کار شنیدم که یکی از دلایل استیضاح ایشان، مقاومت در برابر فشار نمایندگان مجلس برای این بود که فامیل خود را مدیر یکی از همین بنگاههای اقتصادی کنند. درصورتی که اصلا نماینده مجلس نباید در این کار دخالتی کند.»
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «به نظر من صندوقهای بازنشستگی درواقع حیاط خلوت افراد کوچک شده است.هدف مصوبه افزایش سن بازنشستگی، جلوگیری از ورشکستگی حیاط خلوت نورچشمی ها و عاملان وضع کنونی کشور است. به همین دلیل پیشنهادم این است که از طریق مزایده بفروشند و در بانک ملی بگذارند. یعنی اگر صندوق بازنشستگی، سود بلند مدت بانک ملی را بگیرد، درآمدش بیش از درآمد فعلی میشود. به عنوان مثال نیروهای مسلح تقریبا ورشکسته است و دولت دارد پولش را میدهد اما تبدیل به حیاط خلوت برای مقامات دفاعی شده است. بنابراین معتقدم مدیریت صندوقهای بازنشستگی و بنگاههای وابسته به آنها در بخش منابع درآمدی ایراد دارد.»
صندوقهای بازنشستگی باعث افزایش طلاق در کشور شده است
پازوکی ضمن تاکید بر لزوم اصلاح قوانین، عنوان کرد: «نکته دیگر این است که باید قوانین هزینهای درست شود. صندوقهای بازنشستگی باعث افزایش طلاق در کشور شده است یعنی هرکسی پدرش فوت میکند، طلاق میگیرد تا حقوق پدرش را دریافت کند. مثلا در بنیاد شهید کسانی که در دهه ۶۰ پدر و مادر شهدا بودهاند، الان به رحمت خدا رفتهاند و باید بودجه بنیاد شهید کاهش پیدا کند در حالی که بودجهاش در سال ۱۴۰۰ با سال قبلش بیشتر از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است چون فرد طلاق میگیرد تا حقوق پدرش را دریافت کند.»
وی ادامه داد: «میتوانند قانون بگذارند که هر کس طلاق گرفت یک سوم حقوق پدرش را میگیرد. آقایان دستکم به خاطر کاهش نرخ طلاق باید این کار را انجام دهند. یا مثلا خانمها در ایران دو حقوق بازنشستگی میگیرند که در هیچ جای دنیا به این شکل نیست. قوانین صندوقهای بازنشستگی ایراد اساسی دارد و با این مواردی که مجلس تصویب کرده است هیچ مشکلی حل نمیشود. بنابراین مدیریت صندوقهای ما و اداره آنها اشکال دارد و مجلس هم قوانین را دستکاری میکند. سن بازنشستگی را مانند بیشتر کشورهای دنیا باید ۶۵ سال بگذارند.»
در آینده نزدیک صندوقهای بازنشستگی یکی از ابرچالشهای اقتصاد ایران میشود
این اقتصاددان در واکنش به استدلال موافقان این مصوبه مبنی براینکه چون سن امید به زندگی افزایش داشته، سن بازنشستگی هم باید بالا برود، به دیده بان ایران گفت: «این شاخص خوبی است ولی باید استاندارد باشد و از تجربه دنیا استفاده کنیم. به باور من سن بازنشستگی به هیچ وجه نباید زیر ۶۰ سال باشد مگر اینکه فرد مریض و از کار افتاده باشد که در این صورت وظیفه دولت است که حقوقش را بدهد.»
پازوکی در پیشبینی خود از وضعیت صندوقهای بازنشستگی در آینده، عنوان کرد: «اگر جلوی این روند گرفته نشود و قوانین در جهت منافع ملی اصلاح نشود، قطعا یکی از ابر چالشهای اقتصاد ایران در آینده نزدیک خواهد بود. چراکه دولت که نمیتواند حقوق بازنشسته را ندهد و از این رو باید پول نفتی که باید خرج توسعه کشور و هزینههای زیربنایی شود، صرف پرداخت حقوق بازنشستگان و کارکنان شود. اگر با این موضوع به صورت علمی برخورد کنند، قابل مهار است. اما مجلس پوپولیستی عمل میکند. چندان که الان به همه مشاغل سختی کار تعلق گرفته است. درحالی که قوانین باید در جهت کاهش مخارج و اصلاح ساختار بودجه باشد.»
این اقتصاددان در پایان خاطرنشان کرد: «جمعیت ژاپن یک و نیم برابر و وسعتش یک سوم ایران است ولی جزو کشورهاییست که مشکلی در صندوق ندارد چون قوانین در آنجا حاکم است و کمیته امدادی برخورد نمیکنند.»