به گزارش پایگاه خبری اخبارکار به نقل از پرتونیوز؛ در سال‌های اخیر، با توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از کشورها، شاهد رشد چشمگیر مشاغل غیررسمی بوده‌ایم. این رشد به‌ویژه در دوران بحران‌های اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری بیشتر نمایان شده است. در این گزارش به‌طور مفصل به علل اصلی گرایش مردم به سمت بازارهای غیررسمی خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که چه عواملی موجب این تغییرات در بازار کار می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین عواملی که باعث رشد مشاغل غیررسمی می‌شود، نرخ بالای بیکاری و کاهش فرصت‌های شغلی در بخش رسمی است. در شرایط اقتصادی نامساعد، به‌ویژه در دوران بحران‌های مالی یا رکود اقتصادی، بازار کار رسمی قادر به جذب تمامی جویندگان کار نمی‌شود. در بسیاری از کشورها، علی‌رغم تلاش‌های دولت‌ها برای ایجاد اشتغال، هنوز بسیاری از افراد برای پیدا کردن شغل‌های ثابت و با شرایط مناسب با مشکل مواجه‌اند. این امر موجب می‌شود که بسیاری از افراد به سمت بازارهای غیررسمی و مشاغل غیررسمی گرایش پیدا کنند.
دشواری دسترسی به مشاغل رسمی، رکن مهم افزایش مشاغل غیررسمی
در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، فرآیندهای استخدام در مشاغل رسمی پیچیده و رقابتی است. افراد برای ورود به این مشاغل نیاز به مدارک و تجربیات خاص دارند و تنها درصد کمی از جویندگان کار قادر به عبور از این موانع هستند. علاوه بر این، مشاغل رسمی اغلب به‌صورت قراردادی و با حقوق ثابت پرداخت می‌شوند که با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که وارد بازارهای غیررسمی شوند که شرایط استخدام در آن‌ها راحت‌تر و انعطاف‌پذیرتر است.
انعطاف‌پذیری بیشتر مشاغل غیررسمی
یکی از ویژگی‌های بارز مشاغل غیررسمی، انعطاف‌پذیری بالای آن‌هاست. افرادی که وارد این نوع مشاغل می‌شوند، به طورمعمول از آزادی بیشتری در تعیین ساعات کاری و نوع فعالیت برخوردارند. این ویژگی به‌ویژه برای افرادی که می‌خواهند تعادل مناسبی بین زندگی شخصی و حرفه‌ای خود برقرار کنند، بسیار جذاب است. برای مثال، فریلنسرها، طراحان گرافیک، مشاوران و فروشندگان آنلاین از جمله کسانی هستند که مشاغل غیررسمی با انعطاف‌پذیری بالا را ترجیح می‌دهند. همچنین در بخش‌هایی مانند فروش محصولات در بازارهای غیررسمی، نیازی به ساعات کاری ثابت نیست و افراد می‌توانند طبق نیاز خود ساعات کار را تنظیم کنند.
درآمد بالاتر و رشد اقتصادی شخصی
برای بسیاری از افرادی که وارد مشاغل غیررسمی می‌شوند، این نوع مشاغل به‌عنوان یک منبع درآمد جانبی یا حتی اصلی در نظر گرفته می‌شود. در برخی از مشاغل غیررسمی، افراد می‌توانند درآمدهایی بالاتر از مشاغل رسمی داشته باشند. به‌ویژه در مشاغلی مانند تجارت خرد، فروش آنلاین، و خدمات فنی، افراد می‌توانند از فرصت‌های جدید درآمدزایی بهره‌مند شوند. در برخی موارد، مشاغل غیررسمی این امکان را به افراد می‌دهند که به‌طور مستقل کار کنند و مالکیت کسب‌وکار خود را داشته باشند که به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌طور مستقیم از تلاش‌های خود بهره‌مند شوند.
عدم شفافیت قوانین و مقررات تا چه میزان اثرگذار است؟
در بسیاری از کشورها، مشاغل رسمی تحت قوانین و مقررات پیچیده‌ای قرار دارند که برای بسیاری از افراد، به‌ویژه کسانی که از شرایط مالی و اجتماعی پایین‌تری برخوردارند، دشوار است که به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. این شرایط نه‌تنها اعتماد عمومی به سیستم‌های رسمی را کاهش داده، بلکه بسیاری از افراد را به سمت بازارهای غیررسمی سوق داده است. در این بازارها، اغلب شفافیت کمتری وجود دارد و شرایط استخدام کمتر به‌طور رسمی و مکتوب تنظیم می‌شود. برخی از افراد به دلیل سهولت در ورود به این مشاغل و همچنین کمتر بودن ریسک‌ها در مقایسه با مشاغل رسمی، به سمت بازارهای غیررسمی گرایش پیدا می‌کنند.
نوآوری و رشد مشاغل آنلاین
یکی از عوامل دیگر رشد مشاغل غیررسمی، گسترش اینترنت و فناوری‌های دیجیتال است که به افراد امکان می‌دهد مشاغل خود را به‌صورت آنلاین و بدون نیاز به مکان فیزیکی راه‌اندازی کنند. این نوع مشاغل نه تنها هزینه‌های اولیه کمتری دارند بلکه افراد می‌توانند از هر نقطه‌ای از جهان به این مشاغل دسترسی داشته باشند. فریلنسرها، کارآفرینان دیجیتال، مشاوران آنلاین و فروشندگان کالاهای دست‌ساز تنها نمونه‌هایی از مشاغلی هستند که در دنیای آنلاین به سرعت رشد کرده‌اند و از آن‌ها به‌عنوان مشاغل غیررسمی یاد می‌شود. در برخی از جوامع، تغییرات فرهنگی نیز می‌تواند بر رشد مشاغل غیررسمی تأثیرگذار باشد. به‌ویژه در جوامعی که نهادهای رسمی کار و کسب‌وکار هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته‌اند، افراد تمایل دارند که کسب‌وکارهای کوچک و کارهای روزمره خود را در بازارهای غیررسمی راه‌اندازی کنند. در این جوامع، به‌ویژه در مناطق روستایی یا حاشیه‌ای، مشاغل غیررسمی به‌عنوان یک راه‌حل طبیعی برای تأمین معیشت دیده می‌شود.
سخن پایانی
رشد مشاغل غیررسمی نشانه‌ای از تغییرات اساسی در بازار کار است که تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد. بیکاری، سختی دسترسی به مشاغل رسمی، انعطاف‌پذیری بیشتر، درآمد مناسب و عدم شفافیت در قوانین رسمی از جمله عواملی هستند که باعث شده‌اند بسیاری از افراد به سمت بازارهای غیررسمی روی آورند. این روند نه‌تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه در کشورهای پیشرفته نیز در حال گسترش است و احتمالاً در آینده نیز مشاغل غیررسمی نقش برجسته‌ای در اقتصاد جهانی ایفا خواهند کرد. به همین دلیل، بررسی این مشاغل و چگونگی نظارت و ساماندهی آن‌ها از سوی دولت‌ها و نهادهای مختلف می‌تواند به‌عنوان یک اولویت اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.
