کارگران صنعتی؛ از دغدغه امنیت شغلی تا اولین خطری که آخرین خطر است

در سال ۱۹۱۹ یک جنگ میان اعضای Wobblies و لژیون آمریکایی، متشکل از کهنه‌سربازان جنگ ایالات متحده، اتفاق افتاد و به مرگ نماینده این گروه و دستگیری بسیاری از اعضای کارگران صنعتی جهان منجر شد، همچنین وسلی اورست، از اعضای آمریکایی کارگران صنعتی جهان و فعالان جنگ جهانی اول، در این نبرد بدون محاکمه اعدام شد. در نتیجه این واقعه، ۲۷ ژوئن به عنوان روز جهانی کارگران صنعتی اعلام شد که این روز در تقویم ایران، ششم تیرماه است.

اینکه یک روز در تقویم جهان به نام قشر خاصی باشد، مسلما فرصتی را ایجاد می کند، تا حداقل پای درد دل و دغدغه های این گروه بنشینیم.

استان مرکزی چهارمین قطب صنعتی کشور است و از نظر تنوع محصولات صنعتی و به دلیل استقرار صنایع مادر دومین قطب صنایع مادر کشور قلمداد می شود.  ۴۴.۸ درصد شاغلین استان در بخش صنعت، ۴۷ درصد در بخش خدمات و ۱۴.۵ درصد در بخش کشاورزی فعالند و با توجه به صنعتی بودن و محدود بودن منابع آبی در این استان و البته کشور، شاغلین بخش صنعت در حال افزایش هستند و مسلما در استانی با چنین ظرفیت صنعتی که روزگاری بخش بزرگی از صنایع آن درگیر چالش های کاری و کارگری بودند، دغدغه های کارگران صنعتی باید شنیدنی باشد.

به مناسبت روز جهانی کارگران صنعتی، پای صحبت تعدادی از کارگران صنایع بزرگ و مادر استان نشستیم.

کارگران و نگرانی همیشگی بابت بیکار شدن

سید امیرمیرناصری یکی از کارگران شرکت هپکو در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: در حال حاضر مهمترین دغدغه کارگران هپکو و البته بسیاری از صنایع استان، نبود کار خوب و مناسب در شرکت هاست. شرکت هایی مثل هپکو، به مانند گذشته کار خوب و پایدار که تولیدی مستمر به دنبال داشته باشد، ندارند و همه کارگران نگران بیکار شدن هستند.

وی افزود: کارگری که از ۷ صبح سر کار حاضر می شوند و تا ۴ عصر در شرکت حضور دارد، فقط به دنبال کار کردن است. البته کارگر در گذشته نه تنها به دنبال کار بلکه به دنبال اضافه کاری و افزایش بهره وری بود، اما امروز اگر فقط کار و تولید وجود داشته باشد، کارگر راضی است.

میرناصری با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط اقتصادی، یکی از دغدغه های اصلی کارگران، سینوسی شدن روند کاری است، گفت: به عنوان مثال، شرکتی مانند هپکو در مسئله واردات دچار کم و زیاد شدن کار می شود و گاهی با راه اندازی یک شرکت مشابه در نقطه ای دیگر از کشور، عملا تولید در شرکت های بزرگ تحت تاثیر قرار می گیرد و همین امر امنیت شغلی و روانی کارگر را به چالش می کشد.

وی با بیان اینکه اگر مسئولان به دنبال سرمایه گذاری، افزایش کار و اشتغال جدید هستند کارها و تولیداتی را در کشور راه اندازی کنند که در کشور وجود ندارد، تصریح کرد: هپکو امکان ایجاد سه هزار شغل مستقیم را دارد؛ اخیرا در خمین شرکت لاماری تاسیس شده که در حال ورود به عرصه تولید بیل مکانیکی است و مسلما از این شرکت به دلیل نوپا بودن و نداشتن مشکلات کارگری بیشتر حمایت می شود و اینجاست که هپکو و البته کارگران آن آسیب می بیند.

این کارگر شرکت هپکو با اشاره به بروز یک دغدغه جدید برای کارگران شرکت هپکو که البته همه کارگران صنعتی را درگیر کرده است، بیان کرد: لایحه افزایش پلکانی سن بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه به تازگی به تصویب هیات دولت رسیده است؛ به عنوان کارگر، دغدغه دولت را درک می کنیم، اما اینکه این موضوع به یکباره مطرح شود و به تصویب برسد قابل پذیرش نیست.

وی با اشاره به مسئله امنیت شغلی اظهار کرد: در دهه ۸۰، کارگران امنیت شغلی را در استخدام می دانستند، اما امروز امنیت شغلی معنای دیگری پیدا کرده است. در اکثر صنایع و کارخانجات با قراردادهای سه تا شش ماهه روبرو هستیم، البته تا حدودی به شرکت ها حق می دهم چراکه در این شرایط کشور نمی توانند برای بیشتر از شش ماه خود برنامه ریزی داشته باشند، اما از طرفی باید به شرایط کارگر هم توجه داشت. کارگر به خاطر نبود سفارش کار برای واحد صنعتی که در آن کار می کند، امنیت شغلی ندارد و با حقوق پایه زندگی می کند درحالی که در دورانی، در شرکت های بزرگ حقوق پایه مبنا نبود و همیشه اضافه کار و بهره وری مدنظر قرار می گرفت، اما امروز حتی دغدغه کارگران که در دهه ۸۰ فقط به دنبال استخدام بودند، هم فقط سفارش کار برای شرکت است، چراکه باید کار بیشتری وارد کارخانه شود تا بتواند در شرایط اقتصادی فعلی با اضافه کار بیشتر و بهره وری بالاتر زندگی را بگذرانند.

جواد صابری یکی از کارگران شرکت صنایع آذراب نیز در خصوص دغدغه های کارگران به ایسنا گفت: بیشترین چیزی که کارگران را تحت تاثیر قرار می دهد، مسئله امنیت شغلی است. در موضوع کار و تولید در یک واحد صنعتی باید مواد اولیه ای وارد کارخانه شود تا به دنبال آن محصولی خارج شود و در نتیجه درآمدی برای کارگر به جهت امرارمعاش حاصل شود؛ در سال های گذشته کاری در آذراب جاری نبود، امروز کار وجود دارد، قرارداد منعقد می شود، اما هنوز خون تازه ای در رگ های آذراب و کارگران جریان نیافته و این امر به دغدغه کارگران تبدیل شده است. امیدواریم مدیریت جدید بتواند روح تازه ای به کالبد آذراب ببخشد.

وی با بیان اینه سهامدار و مدیریت شرکت تغییر کرده است و امیدواریم این اتفاق سبب خیر شود، گفت: آذراب توان جذب ۲ هزار کارگر دیگر را دارد. در مقطعی ۱۹۰۰ کارگر داشته، اما در سال های اخیر نیروی کار به کارگاه ها و بدنه طراحی و مهندسی اضافه نشده و سالی ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر بازنشسته می شوند که این اتفاق زنگ خطری برای شرکت است. از طرفی وقتی سفارش کار نباشد کارگر ناراحت است، اضافه کار و بهره وری کم می شود و سفره کارگر کوچک می شود.

صابری با اشاره به برخی قوانین و مقررات که حمایت لازم را از کارگران صنایع ندارند، گفت: شرایط کار در صنایع بزرگ استان مرکزی اغلب سخت و زیان آور است، اکثر کارگران از نظر ظاهری شاید سالم و بدون مشکل به نظر بیایند، اما در واقع با انبوهی از مشکلات جسمی روبرو هستند که ناشی از کار در کارخانجات صنعتی است و اینکه بگویند سن بازنشستگی را افزایش می دهیم، عملا برای کارگران مشکل بوجود می آورد و این اقدام با قوانین کارگری و کار همخوانی ندارد.

وی با تاکید بر اینکه کارگر اگر کار داشته باشد، مشکلی ندارد، اما در بیکاری عملا به دنیایی از حاشیه تبدیل می شود، افزود: کارگری که استخدام باشد، بیشترین دریافتی را همراه با امنیت شغلی دارد، اما یک کارگر قرارداری کمترین دریافتی را دارد و هر روز هم باید نگران شغل خود باشد، حالا اگر کاری در کارخانه وجود نداشته باشد، تمام برنامه ریزی های او بهم می ریزد و شاید این شرایط، برخی زندگی های مشترک را متلاشی کند، کما اینکه در دوران مشکلات شرکت آذراب در دهه ۹۰، بارها شاهد اتفاقات تلخ برای زندگی و خانواده کارگران بودیم.

کارگر نباید تاوان بی برنامگی ها را بدهد

این کارگر شرکت صنایع آذراب اراک با بیان اینکه قوانین باید نهایت حمایت را از کارگران داشته باشند، تصریح کرد: اینکه کارگران عمری کار سخت و زیان آور انجام بدهند و امروز هم تاوان مشکلات صندوق را بدهند، غیرقابل پذیرش است. تاوان بی برنامگی یک مجموعه را نباید کارگران بپردازند ؛ کارگران امروز در واقع بسیاری از متخصصین صنایع هستند که از نظر جسمی پر از آسیب هستند و فقط به نیت بازنشستگی دوام آورده اند و قوانین باید حامی و پشتیبان آنها باشند.

غفلت کارگران از قانون کار

به گزارش ایسنا، محمدحسین بیات یکی از کارگران شرکت کمباین سازی اراک نیز در خصوص مشکلات کارگری بیان کرد: متاسفانه علیرغم اینکه قانون کار در کشور وجود دارد، اما جایی برای کارگر ندارد و به ابزاری برای دست کارفرمایان تبدیل شده است. در واقع هر زمان که کارگر آسیب ببیند، شرایط به سود کارگر پیش نمی رود و حتی گاهی عملا کارگر به نفع کارفرما دور زده می شود.

وی با بیان اینکه البته کارگران گاهی از آنچه به نام قانون کار در کشور وجود دارد، غافلند و ای کاش دوره آموزشی در مورد قانون کار حتی از دوران دانش آموزی برگزار می شد، گفت: مسئله امنیت شغلی همواره دغدغه اصلی کارگران بوده است و پرداختن به آن در واقع تکرار مکررات است.

لزوم کاهش آسیب های روانی به کارگران

وی با اشاره به اینکه کار در صنایع، سختی کار یدی و فکری دارد ولی با این وجود کارگران همین که بدانند سفارش کار وجود دارد، خوشحالند. البته باید مشکلات آنها در محیط کاری اعم از مباحث مالی، فضای آلوده به دود و تشعشع و … رفع شود، اما نکته مهمتر داشتن فضای کاری آرام و ایمن است، متاسفانه برخی برخوردهای توهین آمیز کارفرما نیز به کارگر آسیب می زند. دوگانگی رفتار کارفرما و محیط کار تحقیرآمیز سختی کار را در صنایع دوچندان می کند و آسیب فکری کارگر در چنین محیط هایی بیش از آسیب های جسمی است.

محمد سهل آبادی یکی از کارگران شرکت واگن پارس اراک و دانشجوی PHD تخصصی مهندسی برق الکترونیک نیز در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه کارگران ضعیف ترین قشر جامعه هستند و حقوق آنها برخی مواقع تضییع می شود، اظهار کرد: بزرگترین دغدغه کارگران امروز بحث امنیت شغلی است، در واقع در تغییر و تحولات اقتصادی و فناوری، اولین گروهی که شغل خود را از دست می دهند کارگران هستند و امیدواریم وزارت کار تدابیری برای بهبود امنیت شغلی کارگران به ویژه برای کارگران با قراردادهای موقت بیندیشد.

وی هماهنگ نبودن میزان درآمد و خرج کرد را دیگر دغدغه کارگران دانست و گفت: بحث دستمزد کارگران همیشه در صدر اخبار بوده است. اینکه کارگران تمام تلاش خود را انجام دهند، اما در آخر ماه دستمزدی که دریافت می کنند، بسیار کمتر از تلاش آنهاست و کفاف تامین هزینه های آنها را نمی دهد، دغدعه فکری آنها شده و انگیزه شان برای انجام کار به نحو احسن کمتر می شود.

سهل آبادی به مسئله هزینه سنگین تأمین مسکن و عدم توانایی اقشار آسیب پذیر اشاره کرد و افزود: بر همگان عیان است که با دستمزد کارگری نمی توان مسکن مناسبی تامین کرد. هزینه اجاره بها و ودیعه مسکن شاید گاهی با حقوق کارگران برابر شود یا اندکی از آن باقی بماند که کفاف ارتزاق کارگران را نمی دهد، شاید ایجاد تعاونی های مسکن و داشتن اولویت برای بهره مندی از مزایای مسکن ملی باری از دوش کارگران بردارد.

وی با تاکید بر اینکه تا قدرت خرید کارگران بالا نرود اتفاقی برای شکوفایی اقتصادی و تولید با کیفیت روی نمی‌دهد، گفت: در شرایط موجود توجه بیشتر به ایمنی، ساعات کار، سهم بیمه، مرخصی ها، درجه برخورداری تامین اجتماعی، کم و کیف منابع غذایی هنگام کار، نوع قراردادهای کاری و زمان بندی دریافت دستمزدها بیش از پیش مهم و حیاتی هستند.

لزوم اصلاح برخی قوانین کارگری

وی تصریح کرد: برخی کارشناسان معتقد هستند که قانون کار پویا نیست و نیازهای واقعی جامعه را پوشش نداده و دولت را قیم کارگر دانسته است و بر مبنای تضاد میان کارگر و کارفرما تدوین شده و مدعی هستند که این قانون نیازمند اصلاح است.

این کارگر شرکت واگن پارس مپنا با اشاره به لزوم ساماندهی قراردادهای کارگری، افزود: برای نمونه اصلاح تبصره دو ماده ۷ قانون کار اصلی‌ترین خواسته کارگران کشور است، براساس این تبصره کارفرمایان در کارهایی که ماهیت دائمی دارند باید با کارگران خود قراردادهای دائم ببندند، از طرفی نظام‌مند کردن قراردادهای موقت یکی دیگر از خواسته‌های محوری این قشر است.

گاهی اشکال در اجرای قانون کار است

علی اصغر ذاکر کارگر شرکت صنایع ریخته گری ایران در ساوه گفت: قانون کار در واقع یک قانون حمایتی برای کارگران است و حداقل هایی را برای کارگر پیش بینی کرده است و مشکلی در این حوزه وجود ندارد و علیرغم برخی کمبودها، به هرحال چارچوب لازم را تعریف کرده است که اگر بیشتر یا کمتر از این قانون عمل شود، اداره کار به عنوان ناظر به مسئله ورود می کند و در واقع حرمت و ابزار اجرایی، دست اداره کار است، اما همواره نسبت به عملکرد این نهاد نظارتی نقد وجود دارد.

وی تصریح کرد: دلیل عملکرد نامناسب اداره کل شاید نداشتن نیروی کافی، نداشتن قدرت اجرایی مکفی یا ملاحظه کاری و مصلحت اندیشی باشد که باعث می شود گاهی چشم خود را ببندد که ای کاش چنین نمی کرد تا مشکلات دیگری به واسطه برخی سختگیری ها در قبال کارگر ایجاد نمی شد.

ذاکر بیان کرد: گاهی گفته می شود، اگر در قبال کارفرما سخت گیری شود، درب کارخانه اش را می بندد، در حالی که قطعا چنین نیست کسی که کارخانه ای ایجاد کرده به دنبال کار است، اما زمانی که سختگیری نمی شود پا را فراتر می گذارد و اینجاست که همه اتهامات به سمت متن قانون سوق می یابد، در حالی که اجرای آن مشکل دارد.

در تعیین سختی کار متر مشخصی وجود ندارد

وی با اشاره به اینکه بحث سختی کار یکی از دغدغه های کارگران شده و یک قانون و روش اجرایی جامع در این حوزه وجود ندارد و در واقع روندی برای آن تعریف شده که نیازمند بازنگری است، گفت: متاسفانه در این موضوع متر مشخصی وجود ندارد، شغل مورد نظر طبق نظر کارشناس شبکه بهداشت و اداره کار بررسی می شود و در کمیسیون تصمیم نهایی را می گیرند که عموما هم نظر کارشناسان تایید می شود. نداشتن متر و معیار مشخص در تعیین سختی کار برای مشاغل، گاهی دوگانگی را در قبال دو نفر با کاری مشابه در یک صنعت رقم می زند به شکلی که یک نفر مشمول سختی کار می شود و دیگری خیر و همین امر باعث شده است که با پرونده های بسیاری در دیوان عدالت مواجه شویم که باید یک دو سال برای به نتیجه رسیدن دنبال آن دوید.

این کارگر شرکت صنایع ریخته گری ایران در ساوه بیان کرد: امروز شرایط صنایع به شکلی شده است که کارشناسان و مهندسین به صورت عملیاتی با کار درگیر شده اند، اما کارشناسان ناظر با پیش زمینه و تفکر خاصی مشاغل را بررسی می کنند و همین نگاه باعث شده که مهندسین و کارشناسان که شاید اکثر ساعت کاری خود را در فضای کارگاهی و عملیاتی می گذرانند، مشمول سختی کار نشوند.

ساوه درگیر کمبود نیروی کار

ذاکر با اشاره به اینکه در شهرستان ساوه مسئله امنیت شغلی از اولویت ها خارج شده است، گفت: در دورانی، قرارداد سفید امضا و بدون مدت بین کارفرما و کارگر امضا می شد، طبق قانون باید در زمان عقد قرارداد، ۴ نسخه از قرارداد در اختیار کارفرما، کارگر، سازمان بیمه تامین اجتماعی و اداره کار قرار می گرفت، و اگر این قرارداد به دست اداره کل نمی رسید باید به مسئله ورود می کرد که تا امروز این وظیفه خود را به خوبی انجام نداده است در حالی که اگر اداره کار به همین وظیفه خود عمل می کرد هیچ قرارداد سفید امضایی وجود نداشت ولی بی توجهی به این مسئله باعث شد که امنیت شغلی به دغدغه کارگر بدل شود.

نایب رییس کانون شوراهای اسلامی کار استان مرکزی اظهار کرد: امروز به دلیل وجود خلاء کارگری و کمبود نیروی کار در ساوه شدیدا با مشکل کمبود نیروی کار مواجه هستیم و اکثر شرکت ها بالاتر از پایه حقوق، دستمزد می پردازند و حتی تمام در و دیوار شهر پر از آگهی جذب نیروست و در واقع یک بحرانی به وجود آمد که مسئله امنیت شغلی درون آن حل شد و در آینده این مسئله حل می شود. ولی ای کاش مباحث نظارتی حل می شد که اگر این اتفاق رخ دهد، باقی مسائل نیز حل می شود.

ممکن است اولین خطر، آخرین خطر باشد

حامد صوفی یکی از پرسنل پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند که سابقه فعالیت در واحد RFCC این پالایشگاه را در کارنامه کاری خود دارد نیز در گفت و گو با ایسنا، بیان کرد: کارگران صنعتی فارغ از فضای کاری مختلف، با سختی ها و خطرات متفاوتی روبرو هستند، در واقع کار در صنعت، سختی ها، پیچیدگی ها و مشقت های خاص خود را دارد و کار در این حوزه مستلزم نگاهی هوشیارانه و عاقلانه است چراکه ممکن است اولین خطر، آخرین خطر باشد.

وی با بیان اینکه کارگرانی که درگیر شیفت های کاری مختلف به ویژه شیفت شب هستند سختی کار بیشتری را متحمل می شوند، گفت: مهمترین دغدغه های کارگران صنعتی به ترتیب شامل امنیت جانی، حقوق و مزایا و امنیت شغلی و کاری است.

صوفی تصریح کرد: هیچ گاه قوانین و مقررات به صورت مطلق به سود کارگر نیست و نفع کارفرما در آن لحاظ شده است، همینکه یک کارفرما می تواند به عنوان مثال ۲۹ اسفندماه با یک کارگر لغو همکاری کند یعنی مقررات برای کارگر محکم نوشته نشده است و عملا امنیت شغلی کارگر در آن دیده نشده است و به صورت جد و به عنوان کارگر تاکید دارم که طبق شرایط روز جامعه بسیاری از قوانین نیازمند به روزرسانی و اصلاح هستند.

حمایت های قانون از کارگر را نمی توان کتمان کرد

وی با تاکید بر اینکه حمایت های قانون از کارگر را نمی توان کتمان کرد، اما به هرحال این قوانین حمایت همه جانبه از کارگر ندارند، افزود: صنایع و شرکت های خصوصی در بحث تمدید قرارداد یا امنیت شغلی صاحب اختیار هستند و بسیاری از شرکت ها نیز مصر هستند که تحت هر شرایطی تعدیل نیرو نداشته باشند، اما هستند شرکت هایی که به محض ورود فشارهای اقتصادی اقدام به تعدیل منابع انسانی خود کرده اند. خوشبختانه در پالایشگاه شازند تامین نیرو از طریق پیمانکاران انجام می شود و تا امروز مسئله تعدیل نیرو وجود نداشته است مگر در مسائلی مربوط به تخلفات انضباطی و اداری که فرد از مجموعه جدا شده باشد.

صوفی اضافه کرد: به شخصه مخالف حضور پیمانکار به عنوان تامین کننده نیرو هستم. حضور پیمانکار بین شرکت مادر و کارگر، رسما تضییع حقوق کارگر را به دنبال دارد و مجلس باید در این مسئله و قانون حذف پیمانکار با جدیت ورود کند، تمامی پیمانکاران باید حذف شوند و کارگر مستقیما با کارفرما در ارتباط باشد در این صورت چنین امنیت شغلی تضمین خواهد بود. در واقع باید قانونی نوشته شود که اگر کارگری در مجموعه ای چندین سال متمادی مشغول به کار است کارفرما نتواند به راحتی عذر او را بخواهد.

به گزارش ایسنا، آنچه بیش از هر چیزی در فضای کارگری خودنمایی می کند، مسئله امنیت شغلی و برخی قوانین و لوایح است که برای برخی کارگران به کابوس تبدیل شده است.

استان مرکزی، استانی صنعتی و کارگری است، این کارگران، تمام تخصص، دانش، انرژی و انگیزه خود را صرف کاری می کنند که باید در قبال آن احساس رضایت داشته باشند.

برخی از صنایع استان مرکزی نمونه دیگری در کشور ندارند و نیروی کار آنها نیروی کاملا تخصصی است، پس باید از ظرفیت این کارگران زبده نهایت بهره برداری را در رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی استان و حتی کشور داشت و نباید مباحثی چون امنیت شغلی، قراردادهای رنگارنگ، مشکلات مالی و اقتصادی، دانش و تخصص این افراد را تحت تاثیر قرار دهد.

صنایع این استان، به واسطه وجود کارگران خود اسم و رسمی برای خود پیدا کرده اند و در واقع مدیون کارگران خود هستند و باید دین خود را به این قشر زحمتکش که فقط به دنبال کار هستند، ادا کنند، حالا بماند خدماتی که شهر باید به آنها بدهد تا خستگی کار را از تن به در کنند و شهرهای صنعتی استان مرکزی بویژه اراک از این خدمات بهره ای ندارند.

انتهای پیام