ابطال بخشنامه محاسبه ایام استراحت کارمند به عنوان مرخصی استحقاقی (رأی شماره ۶۰۴۳۱۷ مورخ ۱۴۰۲/۳/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری)
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۳/۹
شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۶۰۴۳۱۷
شماره پرونده: ۰۱۰۶۳۷۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی اکبر کوهساری
طرف شکایت: سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۲۲/۱۶۴۱/۱۴۵ـ ۱۳۹۶/۵/۷ مشاور رئیس و مدیرکل امور کارکنان و خدمات اداری سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۲۲/۱۶۴۱/۱۴۵ ـ ۱۳۹۶/۵/۷ مشاور رئیس و مدیرکل امور کارکنان و خدمات اداری سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“احتراماً شکایت اینجانب از موضوع نامه شماره ۲۲/۱۶۴/۱۴۵ـ ۱۳۹۶/۵/۷ سازمان زندانهای کل کشور در خصوص نحوه استفاده از مرخصی استعلاجی پرسنل شیفت کار که چنانچه پرسنل شیف کار گواهی پزشکی ارائه نمایند و به تأیید پزشک معتمد نیز برسد، فقط همان روز شیفت می‌تواند مرخصی استعلاجی محاسبه شود و روزهای استراحت کاری بعد از آن حتی اگر توسط پزشک گواهی صادر شده باشد، اداره مزبور مرخصی استحقاقی صادر می‌نماید که این بخشنامه به صراحت با تبصره ۲ ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری مغایرت داشته و اجحاف در حق پرسنل شیفت کار می‌باشد. در صورتی که در خصوص هر نوع گواهی پزشکی برای پرسنل اداری به طور کامل مرخصی استعلاجی صادر می‌شود و این کاملاً تناقض در اجرای قانون می‌باشد. “
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
“مدیرکل محترم زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی استان سمنان (مدیران کل زندانهای سراسر کشور)
موضوع: مرخصی استعلاجی پرسنل شیفتی
سلام علیکم
احتراماً بازگشت به نامه شماره ۳۲۴/۱۸۴۵/۱/۲۰ـ۱۳۹۶/۴/۲۰ به استحضار می‌رساند پرسنل شیفتی که برای شیفت کاری خود گواهی پزشکی ارائه می‌نمایند فقط برای همان روز می‌توانند مرخصی استعلاجی استفاده نمایند و روز استراحت کاری بعد از آن به صورت مرخصی استحقاقی محاسبه خواهد شد. ـ مشاور رئیس و مدیرکل امور کارکنان و خدمات اداری سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور”
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل توسعه منابع انسانی و پشتیبانی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، به موجب لایحه شماره ۲۴۰۸۴ـ ۱۴۰۱/۱۱/۳ توضیح داده است که:
“به استحضار می‌رساند: مرخصی کارکنان به ساعات کار موظفی آنان تخصیص می‌یابد، بر همین اساس و با توجه به اینکه به استناد ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری کارکنان موظف به ۸ ساعت کار در روز می‌باشند، بنابراین به ازای هر ۲۴ ساعت کاری نیاز به ۳ روز مرخصی استعلاجی می‌باشد. کارمندان شیفتی ۴۸×۲۴ در این سازمان در طول یک ماه ۱۰ روز در محل خدمت حاضر می‌باشند. حال از آنجایی که بر اساس ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری کارمندان دستگاههای اجرایی سالی ۳۰ روز حق استفاده از مرخصی استحقاقی با استفاده از حقوق و مزایای مربوطه را دارند لذا در صورتی که کارمندان موصوف از ۳۰ روز مرخصی استحقاقی خود وفق مقررات استفاده نمایند و هر روز مرخصی آنان یک روز محاسبه گردد به تبع آن ۹۰ روز در محل خدمت حضور نخواهند داشت. مستند به ماده ۲۷ آیین‌نامه مرخصی‌ها، کارمندان در طول یک سال ۴ ماه حق استفاده از مرخصی استعلاجی را دارند لذا با توجه به نوع شیفت کارمند موصوف (۴۸×۲۴) در صورت محاسبه مرخصی استعلاجی طبق خواسته خواهان با تقاضای ۴ ماه مرخصی نامبرده در یک سال در محل کار حضور نخواهد داشت. مع‌الوصف با عنایت به موارد مطروحه و مغایرت خواسته ایشان برخلاف نص صریح قانون (سقف ۴ ماه استفاده از مرخصی استعلاجی) رد دادخواست شاکی از آن مقام قضایی مورد استدعاست.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۳/۹ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً گواهی‌های مرخصی استعلاجی صادره از سوی پزشکان درخصوص نیاز کارمند به استراحت، بدون توجه به شیفت کاری اشخاص و با قید میزان ساعات استراحت تنظیم می‌گردد و مرخصی استعلاجی کارمند با شروع و پایان ساعت مندرج در گواهی پزشکی آغاز شده و پایان می‌پذیرد.
ثانیاً برمبنای ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶، کارمندان دستگاههای اجرایی سالی ۳۰ روز حق استفاده از مرخصی کاری با استفاده از حقوق و مزایای مربوطه را دارند و همانگونه که در متن ماده مذکور نیز قید شده این حق جهت استفاده در ایام کاری بوده و نه ایام غیرکاری و تعطیل و لذا کارمند همانگونه که در ایام غیرکاری نیاز به استفاده از مرخصی استعلاجی ندارد، در ساعات استراحت خود نیز اساساً مکلّف به حضور در محل کار نبوده و نیاز به مرخصی استعلاجی نخواهد داشت.
بنا به مراتب فوق، بخشنامه شماره ۲۲/۱۶/۱۴۵ مورخ ۱۳۹۶/۵/۷ سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور که محاسبه ایام استراحت کارمند را برخلاف حکم مندرج در ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری به عنوان مرخصی استحقاقی مقرر کرده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
