«عباس بیات» مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در مورد تحولات فنی حرفه‌ای در سال تحصیلی جدید توضیح داد: برنامه آمایش سرزمینی و متناسب‌سازی رشتته ها با نیازهای منطقه‌ای و بومی در حال انجام است و در استان‌های گوناگون نیز هرساله رشته‌هایی که ظرفیت آن تکمیل شده است، به صورت موقت متوقف می‌شوند و رشته‌های دیگر متناسب با نیازهای بومی جایگزین می‌شوند.
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه جریانی پویا هرساله در حیطه آمایش رشته‌ها وجود دارد، اظهار کرد: در واقع معنای جریانی که موجب تحولات می‌شود و توقف برخی رشته‌ها را به دنبال دارد، این نیست که شغل مرتبط با آن رشته‌ها از بین رفته است بلکه مشاغل وجود دارند و در سطح کشور پویا و فعال هستند، اما ممکن است در یک منطقه از کشور نیاز به آن رشته تکمیل شده باشد.
او افزود: به طور مثال در رشته حرفه خودرو، ممکن است چندین سال در منطقه‌ای این رشته دایر باشد و بعد از مدتی متناسب با آمایش رشته جدید دیگری از مجموعه رشته‌های فنی حرفه‌ای در آن منطقه دایر شود. در بعد کلان؛ از برخی استان‌ها خواسته‌ایم که تعدادی از رشته‌ها را که مشابهت‌های زیادی در محتوا و روش اجرا با یکدیگر داشتند، در راستای بهبود آمایش سرزمینی و بهبود منابع، توسعه ندهند.
بیات ادامه داد: در خصوص رشته‌هایی که هم در فنی حرفه‌ای هم در کاردانش دایر بودند و تدریس می‌شدند و هنرجو می‌گرفتند، از جمله رشته‌های حسابداری مالی و حسابداری که هم در فنی حرفه‌ای و هم در کاردانش وجود داشت؛ در خصوص این رشته‌ها گفته‌ایم که فقط در یکی از شاخه‌های فنی حرفه‌ای یا کاردانش ادامه پیدا کند و البته توسعه کمی داده نشود.
به گفته مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش، بازار رشته‌هایی مانند حسابداری اشباع شده است و نباید توسعه داده شود. او اضافه کرد: سیاست‌های کلانی در خصوص توسعه رشته‌ها اتخاذ شده است که به واسطه آن حدود ۵۰ رشته با رویکرد توقف موقت و یا عدم توسعه مواجه هستند. شرایط در خصوص این رشته‌ها به صورتی است که نباید رشته محل جدیدی برای آنها ایجاد شود.
بیات عنوان کرد: چند رشته جدید نیز به مجموعه رشته‌های کاردانش و فنی حرفه‌ای کشور اضافه می‌شود که یکی از آنها رشته راهبری جرثقیل است که با حضور بخش خصوصی و اتحادیه در استان مرکزی در حال انجام است و به مجموعه رشته‌های کاردانش اضافه می‌شود.
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش در مورد ادامه تحصیل یا چالش‌های احتمالی برای افرادی که در رشته‌های متوقف شده درس خوانده اند، بیان کرد: این رشته‌ها فعال است و محدودیتی برای دانش آموزانی که در پایه دهم، یازدهم و دوازدهم هستند ایجاد نمی‌شود فقط دانش آموز جدید در ۵۰ رشته متوقف شده برای سال تحصیلی آینده ثبت نام نمی‌شوند. ما به استان‌ها گفته‌ایم رشته محل‌های جدیدی در رشته‌هایی که اعلام می‌کنیم ایجاد نکنند وگرنه ما همچنان ثبت نام دانش آموز در پایه‌هایی بعدی رشته‌ها داریم.
او تصریح کرد: در واقع رشته‌هایی متوقف شده است که مشابه آن وجود داشته است. یعنی در بین موارد متوقف شده رشته‌ای وجود ندارد که شغلی را پوشش دهد و آن حرفه یا شغل و رشته وابسته به آن را حذف کرده باشیم. مثلا رشته‌ای در شاخه‌ای از کاردانش وجود داشته که مشابه آن در شاخه فنی حرفه‌ای هم وجود داشته است و یکی از این دو رشته مشابه را متوقف کرده ایم.
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش در خصوص اینکه آیا بین رشته‌های متوقف شده، رشته‌های پرطرفدار نیز وجود دارد؟ بیان کرد: گاهی رشته‌هایی که بیشتر در دسترس‌تر بوده‌اند، توسعه بیشتری هم در یک استان داشته اند. مثلا رشته حسابداری یا نقشه کشی ساختمان از جمله رشته‌هایی است که تجهیزات کمتری نیاز دارد و بیشتر توسعه داشته است. بنابراین در استان‌ها و مناطق تراکم و توسعه این نوع رشته‌ها بیشتر بوده است.
بیان یادآوری کرد: چنین رشته‌هایی از جمله مواردی بودند که توقف شامل حال آنها شد؛ البته این رشته‌ها را پرمخاطب نمی‌نامیم بلکه رشته‌های پرتوسعه هستند. ممکن است حسابداری در سطح دیپلم امروز دیگر بازار کار گسترده‌ای متناسب با میزان دانش آموزی که تربیت می‌کنیم نداشته باشند، اما پرتوسعه بوده است. لذا بین رشته‌های پرمخاطب با رشته‌هایی که ما شرایط توسعه آن را طی سالیان گذشته فراهم کرده‌ایم، تمایز وجود دارد. رشته‌هایی مانند خودرو همچنان پرمخاطب هستند و دانش آموزانی علاقه‌مند به تحصیل در چنین رشته‌هایی وجود دارند و اتفاقا ما نیاز به توسعه چنین رشته‌هایی داریم و باید ظرفیت‌های آنها را افزایش دهیم. همچنین رشته‌های گروه برق نیز چون طرفدار زیاد دارند و ما هم به توسعه آن نیاز داریم، لازم است ظرفیت کافی برایش ایجاد کنیم.
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش در مورد اینکه آیا کمبود بودجه برای توسعه و ادامه فعالیت برخی رشته‌ها یا نبود امکانات کافی در هنرستان‌ها در مواردی منجر به حذف، توقف یا کاهش پذیرش در رشته‌ای شده است؟ گفت: اگر قرار بر چنین تصمیمی بود، باید کل رشته را حذف می‌کردیم. فرض کنید در یک منطقه و در چند هنرستان در همان منطقه، رشته‌ای تدریس شود؛ ما حس کردیم در این وضعیت اگر رشته محل‌های آن منطقه با یکدیگر تجمیع شوند، تجمیع امکانات، بهبود امکانات را در پی دارد.
بیات تاکید کرد: البته ما نمی‌گوییم محدودیت بوده و امکانات نداریم، اما اینکه عامل حذف شدن رشته‌های فنی حرفه‌ای یا کاردانش کمبود منابع بوده باشد، به هیچ وجه اینطور نبوده و رشته‌ای نداریم که به دلیل کمبود منابع آن را حذف کنیم، ولی بهره وری منابع وجود دارد و سیاست دولت نیز بر همین مبناست که از منابع تخصیص یافته، بهره وری درستی صورت بگیرد.
او در مورد برنامه‌های تجهیز کارگاه‌های هنرستان‌ها در سال تحصیلی جدید نیز اظهار کرد: تلاش می‌کنیم بودجه‌هایی که در منابع برای ما تعریف شده قبل از مهرماه تخصیص داده شود. رایزنی‌هایی نیز با سازمان برنامه و بودجه داشته ایم، اما هنوز تخصیصی در ردیف تجهیز هنرستان‌ها انجام نشده است. در برنامه بودجه ۳۰۰ میلیارد تومان برای تجهیز هنرستان‌ها پیش بینی شده است. البته ما منابع دیگری نیز داریم مانند ۲ درصد فروش گاز.
بیات با تاکید به اینکه به هر حال منابع مالی برای تجهیز کافی نیست، افزود: نسبت به سال گذشته منابع مالی ما ۴ برابر شده است؛ سال قبل بودجه تجهیز هنرستان‌ها ۶۷ میلیارد تومان بود که امسال حدود ۴.۷ برابر شده است، ولی این عدد ۴ برابر شده نیز برای تامین همه نیازهای تجهیزاتی ما در هنرستان‌ها کافی نیست.
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش در خصوص کسری نیروی انسانی در هنرستان‌ها نیز عنوان کرد: ما در حوزه آموزش فنی حرفه‌ای کسری داریم. در آزمون استخدامی دبیری و هنرآموزی حدود ۳ هزار و ۳۰۰ نفر هنرآموز استخدام خواهند شد. بخشی از کسری نیروی انسانی ما از همین آزمون استخدامی برطرف می‌شود. حدود هزار نفر نیز در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به عنوان هنراموز استخدام خواهند شد و در مجموعه بالغ بر ۴ هزار و ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر در همه رشته‌های فنی حرفه‌ای برای هنرستان‌های دخترانه و پسرانه جذب خواهند شد.
بیات خاطرنشان کرد: دوره‌های مهارت آموزی افرادی که قرار است جذب شوند به اعلام زمان نتایج بستگی دارد و تلاش می‌کنیم در موعد مقرر نیروهای انسانی مهارت دیده به عنوان هنرآموز وارد هنرستان‌ها شوند.
