اخبارکار – در این مقاله قصد داریم واقعیت‌های شغل مدیر عامل را مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه با وظایف، مسئولیت‌ها و اختیارات این شغل آشنا می‌شوید، ویژگی‌های شخصیتی مورد نیاز برای موفقیت در این پوزیشن شغلی را درک می‌کنید و در جریان دستمزد و چالش‌هایی که این شغل دارد هم قرار می‌گیرید.
این مقاله هم برای افرادی که قصد دارند برای سازمانشان مدیرعامل استخدام کنند، کاربرد دارد و هم برای افرادی که قصد دارند به یک مدیرعامل موفق تبدیل شوند.
مدیرعامل کیست؟
مدیرعامل (به انگلیسی Chief Executive Officer یا CEO) وظیفه برقراری ارتباط بین اعضای هیئت مدیره و بدنه سازمان را برعهده دارد. این پوزیشن شغلی، بالاترین رتبه اجرایی در سازمان است، به همین دلیل با نام مدیر ارشد اجرایی هم شناخته می‌شود. به طور کلی شرح وظایف مدیر عامل، هدایت نیروها، منابع و فرایندها در جهت دستیابی به اهداف است.
مقامات مافوق مدیر عامل، اعضای هیئت مدیره هستند. این افراد استراتژی‌ها و برنامه‌های کلی را در جلسات خود تدوین می‌کنند و مدیر عامل، شخصی است مسئولیت اجرای آن‌ها را برعهده دارد. او همچنین در هر جلسه، باید گزارشی از وضعیت سازمان، نتیجه تغییرات اعمال شده و عملکرد هر بخش به هیئت مدیره ارائه کند.
در بسیاری از سازمان‌ها، مدیر عامل یکی از اعضای هئیت مدیره است. البته اگر یک فرد بخواهد همزمان مدیر عامل و رییس هیئت مدیره باشد، باید از ضوابط خاصی پیروی کند و حداقل رأی مثبت سه چهارم از اعضای هئیت مدیره را به دست آورد.
در سازمان‌های بزرگ، چند دستیار هم برای مدیر ارشد اجرایی تعیین می‌شود؛ این افراد جزو مدیران میانی سازمان هستند و هرکدام از آن‌ها باید به مدیر عامل گزارش بدهند.
شرح وظایف مدیرعامل
شرح وظایف مدیرعامل در هر سازمان متفاوت است. در مجموعه‌های بزرگ، مدیریت کل برعهده اعضای هیئت مدیره است و مدیرعامل، بالاترین مقام اجرایی سازمان محسوب می‌شود. در چنین سازمان‌هایی، این فرد بیشتر روی استراتژی‌های کسب و کار و فرایندهای کلی نظارت دارد و مدیریت جزئیات را به مدیران ارشد و میانی می‌سپارد؛ اما در سازمان‌های کوچک، معمولا بنیان‌گذار، فعالیت مربوط به مدیرعامل را هم انجام می‌دهد و حتی ممکن است وظایف بخشی از مدیران میانی را هم برعهده داشته باشد.
در ادامه به صورت کلی بررسی می‌کنیم شرح وظایف مدیرعامل سازمان چیست. این وظایف در تمام کسب و کارهای کوچک و بزرگ باید انجام شوند:
- نظارت و مدیریت فرایندهای شرکت
- تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد و بازدهی فرایندها و کارکنان
- مدیریت بودجه و اختصاص دادن بودجه مورد نیاز هر بخش به آن
- نظارت برعملکرد مدیران میانی سازمان
- گزارش فعالیت‌ها و عملکرد سازمان به اعضای هیئت مدیره
- نشستن پای میز مذاکره با شرکای تجاری یا مشتریان و تنظیم و عقد قرارداد
- نظارت و بررسی پیشرفت سازمان
- برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی برای رشد، ایجاد ارزش افزوده و افزایش درآمد
- برگزاری جلسات منظم با مدیران میانی و بررسی آنچه در سازمان می‌گذرد
- تلاش برای دریافت بیشترین بازدهی با صرف کم‌ترین منابع
- تعیین سیاست‌های رفتاری با کارکنان سازمان مانند پاداش‌ها یا قوانین سازمانی
- انجام هماهنگی‌های لازم با بخش‌های مختلف داخلی و خارجی سازمان برای اجرای برنامه‌ها و اجرای استراتژی‌ها در بدنه مجموعه
- سیاست‌گذاری‌های مربوط به منابع انسانی و برنامه‌ریزی برای انگیزش، افزایش عملکرد و تأمین رفاه اعضای مجموعه
- شرکت در همایش‌ها، نمایشگاه‌ها، جلسات با شرکای تجاری یا مشتریان و رویدادهای مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان
- سنجش عملکرد و بازدهی بخش‌های مختلف سازمان
- نظارت بر سلامت محیط کسب و کار و اجرای اقدامات یا صدور دستورات لازم برای بهبود آن
- تدوین چارت سازمانی یا اصلاح آن در صورت نیاز
- مشارکت در تنظیم شرح شغل و اطمینان از ابلاغ شرح وظایف کارکنان مختلف هر بخش به آن‌ها
- بررسی مستندات شرکت و نظارت بر ثبت آن‌ها
- دریافت دستورات از هیئت مدیره یا نهادهای نظارتی خارج از سازمان و ابلاغ آن‌ها به کارمندان
- نظارت، پیگیری و مدیریت فرایندهای حقوقی و قانونی سازمان
- برنامه‌ریزی برای آموزش و پیشرفت کارکنان سازمان
شرح وظایف مدیر عامل توسط اعضای هیئت مدیره تعیین می‌شود. این افراد باید ابتدا شرح شغلی برای این پوزشین بنویسند و سپس فرد مناسب را برای آن انتخاب کنند.
اختیارات مدیرعامل در سازمان
اختیارات و محدودیت‌ها هم مانند شرح وظایف مدیر عامل توسط هیئت مدیره، با توجه به نیازها و انتظاراتی که دارند، تعیین می‌شود. در اکثر شرکت‌ها معمولا موارد زیر در حیطه اختیارات مدیر عامل هستند.
- جذب و استخدام
- تنبیه و حتی اخراج کارمندان خطاکار
- امضا کردن اسناد و قراردادها
- نمایندگی سازمان در مقابل اشخاص ثالث
- اختیارات مورد نیاز برای اجرای وظایفی که از سمت هیئت مدیره به او تفویض اختیار شده
- اختیارات مربوط به نظارت، مدیریت و مصرف منابع مالی سازمان
- اختیار مدیریت تجهیزات مورد استفاده در مجموعه (انجام اقدامات مربوط به نگهداری، تعمیر یا تعویض)
مهارت‌های مورد نیاز برای یک مدیر عامل حرفه‌ای
مدیر ارشد اجرایی به معنای واقعی کلمه باید یک «مدیر» باشد. مدیریت مجموعه‌ای از مهارت‌های سخت و نرم هستند که می‌توان آن‌ها را به مرور زمان یاد گرفت. در ادامه به توانمند‌ی‌هایی که برای اجرای شرح وظایف مدیر عامل نیاز دارید، اشاره می‌کنیم.
- مدیریت و رهبری
- ارتباط‌سازی
- مذاکره
- تصمیم‌گیری درست حتی وقتی زمان زیادی برای تحلیل شرایط و سنجش انتخاب‌ها وجود ندارد.
- مدیریت زمان
- حل مسئله
- تفویض اختیار
- کار تیمی
- حفظ روحیه و تمرکز در شرایط کاری پر تنش و استرس بالا
- مهارت‌ها و تخصص‌های مربوط به صنعتی که در آن فعالیت می‌کنند.
مدرک تحصیلی مدیر عامل
مدیرعامل‌ها یا در رشته‌ای متناسب با صنعت مورد نظرشان درس می‌خوانند یا رشته‌های مدیریتی مثل مدیریت بازرگانی. در بعضی از سازمان‌ها، مدرک تحصیلی مدیر عامل، باید بالاتر از کارشناسی باشد و تنها با مدارک کارشناسی ارشد و دکترا امکان فعالیت در این سِمت وجود خواهد داشت. در یک سازمان انواع سمت‌های مدیریتی مختلفی وجود دارد که حوزه فعالیتی هرکدام از آن‌ها بخشی از نیاز مجموعه را تأمین می‌کند.
اگر برای آینده شغلی خود، تبدیل شدن به مدیر عامل شرکت‌های بزرگ را در نظر دارید، باید به رشته مدیر عامل‌ها توجه داشته باشید. اما باید بدانید که مدرک و رشته تحصیلی، تنها پیش نیاز فعالیت در این شغل نیست. افرادی که اکنون در این پوزیشن فعالیت می‌کنند، معمولا کارشان را با کارآموزی یا کارمندی آغاز کرده‌اند و پله‌پله به این رتبه رسیده‌اند.
ویژگی‌های شخصیتی مورد نیاز برای انجام شرح وظایف مدیر عامل
بعضی از ویژگی‌های مورد نیاز مدیریت، در شخصیت فرد وجود دارند. ویژگی‌های شخصیتی مورد نیاز برای موفقیت در این شغل می‌توانند اکتسابی باشند، اما برای یادگیری آن‌ها باید زمان بیشتری صرف کنید و تمرین و ممارست داشته باشید.
اعتماد به نفس و عزت نفس از اولین ویژگی‌های موفقیت در این شغل محسوب می‌شود. شما به عنوان بالاترین مقام اجرایی یک سازمان فعالیت می‌کنید که باید به دیگران دستور بدهید و آن‌ها را برای اجرای فرمان‌هایتان متقاعد کنید. پس برای این ویژگی باید اعتماد به نفس کافی داشته باشید. همچنین اگر توانمندی‌های مربوط به شخصیت کاریزماتیک را یاد بگیرید، در متقاعد کردن دیگران، عملکرد بهتری خواهید داشت.
افراد برونگرا برای انجام شرح وظایف مدیر عامل، مناسب‌تر هستند. همانطور که گفتیم، تعامل با اعضای هیئت مدیره و کارکنان سازمان از مهم‌ترین وظایف این جایگاه شغلی محسوب می‌شود. شما باید با گروه‌های مختلف ارتباط موثر برقرار کنید. ارتباط موثر، ارتباطی است که برای هر دو طرف منافعی به همراه دارد و هر دو طرف می‌توانند منظور یکدیگر را تاحد زیادی درک کنند.
پیگیری و تعهد هم از دیگر ویژگی‌های شخصیتی مورد نیاز برای یک مدیر عامل است. در هر سازمان، فرایندهای بسیاری وجود دارند که بدون هیچ دلیل موجهی، مدت‌ها به تعویق افتاده‌اند.
همچنین بعضی از کارها می‌توانند در زمان کوتاه‌تری به پایان برسند، اما بخاطر پیگیر نبودن نیروها و عدم نظارت صحیح، طولانی می‌شوند. وقتی مدیرعامل پیگیر و متعهد باشد، این ویژگی را در اعضای سازمان هم ایجاد می‌کند. در نتیجه فرایندها سریع‌تر و بهینه‌تر پیش می‌روند و احتمال موفقیت سازمان بیشتر می‌شود.
بهترین تیپ شخصیتی MBTI برای مدیرعامل
تست MBTI یک تست شخصیت‌شناسی است که به شما کمک می‌کند با ابعاد و ویژگی‌های مختلف شخصیت خودتان آشنا شوید. مطابق با این تست، افرادی که شخصیت‌هایشان در گروه‌های زیر قرار دارد، می‌توانند مدیرعامل‌های موفقی باشند.
- ENTP
- ESTJ
- ENTJ
- INTJ
- ISTJ
دقت داشته باشید که وقتی درباره تست‌های شخصیت صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم که افرادی که در تیپ‌های بالا قرار ندارند، در اجرای شرح وظایف مدیرعامل موفق نیستند یا افرادی که جزو این تیپ‌ها هستند، صد درصد مدیر عامل‌های موفقی می‌شوند. نتایج این تست‌ها صرفا برای آگاهی بیشتر درباره خودتان و شخصیت مورد علاقه‌تان کاربرد دارند و معیار دقیقی برای انتخاب شغل نیستند.
حقوق مدیرعامل شرکت چقدر است؟
حقوق مدیر عامل به صورت توافقی بین متقاضی کار و هیئت مدیره سازمان تعیین می‌شود. مقدار حقوق به معیارهایی مثل شرح وظایف مدیرعامل، بزرگی سازمان، انتظارات هیئت مدیره و ساعات کاری بستگی دارد.
همچنین میزان حقوق این پوزیشن شغلی در تهران بیشتر از شهرهای دیگر است. به طور میانگین می‌توان گفت حداقل حقوق سال ۱۴۰۲ برای مدیر عامل در سازمان‌ها ۲۰ میلیون تومان است و در سازمان‌های بزرگ ممکن است به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان هم برسد.
حقوق مدیر عامل در خارج از کشور هم وابسته به نوع شرکت، میزان گستردگی آن و مسئولیت‌های فرد فعال در این پوزیشن است. درآمد متوسط مدیر عامل‌ها در کشورهای مختلف ۱۴۰ هزار دلار در سال است و آن‌ها به صورت میانگین حدود ۱۱ هزار دلار در ماه دستمزد می‌گیرند؛ اما این رقم برای مدیران شرکت‌های بزرگ خیلی بیشتر است، آن‌ها به صورت میانگین ۱/۳ میلیون دلار در هر سال درآمد دارند و جزو پردرآمدترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند.
چطور به یک مدیرعامل حرفه‌ای تبدیل شویم؟
پیدا کردن نقطه شروع یک مدیرعامل کار ساده‌ای نیست؛ این افراد اغلب سابقه کار زیادی دارند و با عملکرد خوبی که از خودشان نشان داده‌اند، توانسته‌اند به این مرتبه برسند. هیچکس از همان ابتدای ورود به بازار کار، مدیرعامل نمی‌شود!
اولین پیش‌نیاز برای به دست آوردن این موقعیت شغلی، تحصیلات است. اگر می‌دانید می‌خواهید در کدام حوزه کار کنید، رشته تحصیلی خود را مرتبط با همان حوزه انتخاب کنید. همچنین تصمیم بگیرید که لازم است تحصیلاتتان را تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه بدهید یا با مدرک کارشناسی هم می‌توانید به جایگاه شغلی که انتظار دارید، دست پیدا کنید.
بعد از تکمیل بخش مربوط به مدرک تحصیلی مدیر عامل، باید به سراغ تجربه کاری بروید. کارتان را به عنوان کارمند یا کارآموز آغاز کنید. اگر تخصصی به جز مدیریت دارید، باید در شغلی مرتبط با همان موضوع مشغول به کار شوید و اگر هم رشته‌های مدیریتی خوانده‌اید، می‌توانید کارمند اداری یا کارآموز مدیریت باشید.
بعد از استخدام و شروع فعالیت نوبت این است که توانمندی‌هایتان را به کارفرما نشان بدهید. برای سازمان دلسوز باشید، ارزش افزوده ایجاد کنید، ارتباطات موثر بسازید و از حاشیه به دور باشید. با تداوم این روند، کم‌کم در مرکز توجه مقامات بالارده سازمانی قرار می‌گیرید؛ توجهی که به دنبال آن، ترفیع رتبه آغاز می‌شود.
برای تبدیل شدن به مدیر عامل، ابتدا باید از کارمند به سرپرستی برسید، سپس مدیر میانی شوید، بعد از آن مدیریت ارشد یک بخش را برعهده بگیرید و در نهایت مدیر عامل شوید. طی کردن این فرایند به چند سال زمان نیاز دارد. حتی ممکن است لازم باشد چند شغل عوض کنید؛ همه افراد در همان سازمانی که شروع به کار کرده‌اند، تبدیل به مدیر عامل نمی‌شوند.
آنچه باید درباره استخدام مدیر عامل بدانید
همانطور که گفتیم، شرح وظایف مدیر عامل و شرح شغل این پوزیشن شغلی توسط هیئت مدیره تعیین می‌شود، بنابراین استخدام یا انتخاب این فرد هم برعهده همین گروه است. سهامدارن و اعضای هیئت مدیره یا از میان خودشان یک نفر را برای مدیریت اجرایی سازمان انتخاب می‌کنند یا فردی از بیرون جذب می‌کنند.
اگر قصد دارید برای شرکتی رسمی مدیر عامل جذب کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر مدیر عامل یکی از اعضای هیئت مدیره است، مدت فعالیت او در این پوزیشن نباید از مدت حضورش در هیئت مدیره بیشتر شود.
- افرادی که سابقه ورشکستگی مالی دارند یا در حال حاضر به عنوان مدیر ارشد اجرایی در سازمانی دیگر مشغول به کارند، نمی‌توانند مدیر عامل سازمان‌های رسمی باشند.
- مجرمینی که در حال گذراندن دوره محکومت قضایی خود هستند، نمی‌توانند مدیر عامل یا عضو هیئت مدیره یک سازمان رسمی باشند.
وقتی فردی به عنوان مدیر عامل وارد سازمان می‌شود، مانند سایر کارکنان باید قرارداد رسمی داشته باشد. این قرارداد بین شخص حقیقی مدیرعامل و شخص حقوقی سازمان منعقد می‌شود.
جالب است بدانید که در این قرارداد، کارمند و کارفرما وجود ندارد؛ مدیر عامل به عنوان وکیل و سازمان به عنوان موکل در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه اختیارات و مسئولیت‌های این فرد به عنوان وکیل در مدیریت سازمان مشخص خواهد شد. همچنین جزئیات دیگری چون ساعت کاری، مبلغ حقوق، تعهدات و مزایا نیز در قرارداد ثبت می‌شود.
چالش‌های شغلی مدیر عامل
شرح وظایف مدیر عامل نشان می‌دهد که این پوزیشن یک شغل اداری نیست. این دسته از مدیران ممکن است مجبور شوند بیشتر از هشت ساعت در سازمان حضور داشته باشند و حتی روزهای تعطیل را هم کار کنند.
افراد فعال در این شغل، معمولا مأموریت‌های زیادی به شهرها و کشورهای دیگر می‌روند. وقتی برند سازمان مورد نظر در همایش، نمایشگاه یا سمیناری شرکت می‌کند، مدیر عامل جزو اولین افرادی است که باید به عنوان نماینده برند حضور داشته باشد.
مدیر عامل‌ها هم با کارکنان سازمان در ارتباط هستند و هم با اعضای هیئت مدیره. بنابراین باید زبان هرکدام از آن‌ها را بلد باشند و بدانند با هرکدام چطور باید مذاکره انجام بدهند تا به اهدافشان برسند. چالش دیگر این شغل، مسئولیت‌های بی‌شمار آن است. هر مشکلی که در سازمان ایجاد می‌شود، اولین سوال افراد این است که چرا مدیرعامل این مشکل را تاکنون حل نکرده است!
آن‌ها باید با تمام حواسشان بر سازمان نظارت داشته باشند تا از مشکلات احتمالی پیشگیری کنند یا به محض اینکه در فرایندها اختلالی ایجاد می‌شود، اقدامات لازم را برای حل آن انجام بدهند.
چطور یک مدیر عامل حرفه‌ای استخدام کنیم؟
صرف نظر از بخش‌های قانونی انتصاب فردی با این سِمت، بررسی معیارهای مختلف درباره کاندیداها هم اهمیت دارد. در قسمت‌های قبلی، توانمندیها و مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در اجرای شرح وظایف مدیر عامل را توضیح دادیم. شما به عنوان هیئت مدیره باید بررسی کنید که فرد مورد نظرتان این توانمندیها را دارد یا خیر. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که تشخیص این موارد را برایتان ساده‌تر می‌کند.
- فرد مورد نظر باید قبلا سابقه خوبی در زمینه فعالیت به عنوان مدیر ارشد یا مدیر میانی در سازمان را داشته باشد.
- اگر قرار است مدیر عامل فردی به جز اعضای هیئت مدیره باشد، بهتر است یک نفر از دایره ارتباط یک یا چند نفر از اعضای هیئت مدیره انتخاب کنید. شناخت شما نسبت به اعضای دایره ارتباطیتان بیشتر از افراد غریبه و متقاضی کار است.
- فرایند جذب و استخدام مدیر عامل یک کار تیمی است و باید با مشورت تمام اعضای هیئت مدیره انجام شود. این کار را تنهایی انجام ندهید و همچنین اجازه ندهید سایر همکارانتان به تنهایی گزینه پیشنهادی خودشان را به عنوان مدیر عامل انتخاب کنند.
- علاوه بر تنظیم شرح شغل، ویژگی‌هایی که برای فرد فعال در این جایگاه شغلی انتظار دارید را هم مشخص کنید تا بدانید در فرد مصاحبه شونده، دقیقا باید دنبال چه مواردی بگردید.
کلام آخر؛ شرح وظایف مدیر عامل چالش‌برانگیزتر از چیزی است که فکر می‌کنید!
مدیر عامل‌ها از همان ابتدای صبح که به دفتر کارشان می‌رسند تا آخرین دقایقی که دفترشان را ترک می‌کنند، کارهایی برای انجام دادن دارند! شرح وظایف مدیر عامل نشان می‌دهد که این شغل در کنار پرستیژ بالایی که دارد، سراسر مسئولیت است و هر کسی از عهده انجام آن برنمی‌آید.
تسلط بر مهارت‌های مدیریتی یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که مدیر عامل‌های موفق از آن استفاده می‌کنند. این دسته از افراد باید توانایی زیادی در مدیریت بودجه، منابع انسانی، فرایندها و بخش‌های مالی سازمان داشته باشند تا همه چیز تحت نظارتشان قرار بگیرد و بتوانند سازمان را به سمت و سویی که می‌خواهند، هدایت کنند. ما در آکادمی دکامی، دوره‌های متنوعی برای یادگیری مهارت‌های مدیریتی و تربیت مدیران خبره تدوین کرده‌ایم.
با شرکت در این دوره‌ها، بخش مهمی از پیش‌نیازهای مدیریت ارشد سازمان را یاد می‌گیرید و می‌توانید عملکردی بهتر از همیشه داشته باشید. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره دوره‌ها، می‌توانید از منوی بالای سایت، دسته‌بندی مورد نظرتان را انتخاب کنید. همچنین اگر تاکنون تجربه‌ای از فعالیت در پوزیشن مدیر عامل داشته‌اید، تجربه‌هایتان را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
