بسیاری از افراد پس از گرفتن مدرک دیپلم، تمایل به ادامه تحصیل در دانشگاهها دارند و می‌خواهند در حین تحصیل از حقوق هم بهره مند شوند، اما به دلیل عدم آشنایی با شرایط دریافت و نحوه اقدام برای دریافت بورسیه‌های مختلف دچار مشکل شده و موفق به تحصیل در دانشگاه مورد نظر خود نخواهند شد؛ بورسیه صنعتی می‌تواند برای این افراد بسیار کمک کننده و مفید واقع شود.
ـ مهارت‌محور شدن دانشگاهها چگونه انجام می‌شود؟
مهارت‌محور شدن دانشگاهها و آموزش نیازمحور براساس آمایش یکی از برنامه‌های مهم وزارت علوم است که در قالب برنامه توسعه هفتم کشور در مجلس نیز در حال تصویب و بررسی است. در یکی از بندهای برنامه هفتم توسعه پیشنهاد شده است که با گذشت ۶ ماه از تصویب این برنامه، دانشگاهها اعم از دانشگاه‌های تحت نظارت وزارت علوم یا دانشگاه‌های علوم پزشکی مسیر خود را در راستای آموزش نیازمحور و مهارت محور مدیریت کنند.
اجرای کامل طرح مهارت‌محوری در دانشگاهها باید دستگاه‌های دیگر نیز با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همکاری کنند تا بتوانند دانشجویان را برای دوره‌های کارورزی، کاربینی و کارآموزی در دستگاه‌ها به کار بگیریم.
یکی از طرح‌های مهارت محوری در دانشگاه «بورسیه صنعت» است، که در ادامه با بورسیه صنعت آشنا می‌شویم.
بورس صنعت چیست؟ برخی از رشته‌های تحصیلی بورسیه دارند و این به آن معناست که دانشجو در حین تحصیل خود حقوق دریافت خواهد کرد؛دانشجویان بسیاری نگران بازار کار رشته خود هستند و تمایل به دریافت حقوق مناسب دارند که با تحصیل در رشته‌های خاص این اتفاق به راحتی برایشان خواهد افتاد. بورسیه صنعت به دانشجویانی ارائه داده می‌شود که از رتبه کنکور خوبی برخوردار بوده و موفق به دریافت پذیرش بورسیه تحصیلی از یک دانشگاه معتبر شدند. دانشجویان پس از دریافت بورسیه صنعت در حین تحصیل حقوق گرفته و همچنین پس از اتمام تحصیل در همان واحد صنعتی مشغول کار گشته و استخدام خواهند شد. دانشجویان دارای بورسیه صنعت باید در رشته های مورد نیاز صنعت و جامعه تحصیل کرده و حدوداً۳۰ تا ۴۰ واحد درسی را به عنوان کارآموزی بگذرانند. تعداد کل واحدهای درسی برای دارندگان بورسیه صنعت ۱۳۰ تا ۱۴۰ تا بوده و می‌توان گفت شرکت در واحدهای کارورزی می‌تواند داوطلب را برای استخدام پس از تحصیل به طور کامل آماده سازد.
هدف از ارائه طرح بورسیه چیست؟ صنعت ایجاد انگیزه در دانشجویان بوده و مراکز آموزشی در تلاش هستند تا دانشجو در حین تحصیل مهارت آموزی هم داشته باشد. بورسیه صنعت باعث جذب و بکارگیری استعدادهای برتر شده و به ارتقای اشتغال پذیری کمک می‌کند و دانشجویان در صورتی که بتوانند از آن بهره مند شوند، دیگر دغدغه شغل را نخواهند داشت.
شرایط دریافت بورسیه صنعت چگونه است؟ آشنایی با شرایط دریافت بورسیه صنعت و نحوه اعطای آن به داوطلبان کمک می‌کند تا بهترین برنامه ریزی را برای دریافت آن در پیش گرفته و با موفقیت به بورسیه دست یابند. با توجه به این که برای دستیابی به رشته‌های دارای حقوق و درآمد رقابت بالایی وجود دارد.
* شروط لازم برای رسیدن به بورسیه صنعت
کسب رتبه ۱ تا ۲۰۰۰ در کنکور سراسری و محاسبه رتبه کنکور سراسری بدون در نظر گرفتن سهمیه، برخورداری از مدال طلا، نقره و برنز کشوری در المپیادهای ملی همراه با معرفی باشگاه دانش پژوهان جوان و تایید بنیاد ملی و داوطلبان دارای رتبه ۱۰ درصد برتر استان در آزمون سراسری فقط در استان‌های کمتر برخوردار، برگزیدگان رویدادهای نخبگانی مورد تائید بنیاد ملی، داشتن ۹۰ درصد حد نصاب برگزیدگی در طرح توسعه فعالیتهای علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد طرح شهید وزوایی در همان سال تحصیلی که ثبت درخواست انجام می‌شود، دانشجوی پذیرفته شده مشمول قانون کار نخواهد بود.
نکته: لازم به ذکر است که دانشجویان برای دریافت بورس صنعت باید به طور کلی برای دریافت بورسیه صنعت افراد باید سابقه تحصیلی عالی داشته و افتخارات خوبی را کسب کرده باشند. شرکت در المپیادها و گرفتن مدال می‌تواند برای رسیدن به بورسیه بسیار کمک کننده بوده و مسیر را برای داوطلب هموار سازد. داوطلبان باید توجه داشته باشند که رتبه کنکور سراسری آنها برای دریافت بورسیه صنعت بدون سهمیه محاسبه می‌شود و سهمیه تاثیری روی آن نخواهد داشت.
موضوع بورس صنعت را از مسؤولان وزارت علوم هم پیگیری کرده‌ایم و با آنها درباره این موضوع به گفت‌وگو پرداختیم:
محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: پذیرش دانشجویان بورسیه (بورسی) با همکاری سایپا و انرژی اتمی و آموزش و پرورش است که دانشجویان بورسیه از رتبه‌های برتر کشوری هستند. دانشجویان بورسیه حقوق نیز دریافت می‌کنند و در فصل تابستان دانشجویان نیز با سازمان‌هایی از جمله سایپا و صنعت، انرژی اتمی کارورزی داشته باشند که در حین تحصیل آماده باشند با محیطی که در آن قرار است، کار کنند.
وزیر علوم، بورس صنعت را از اقدامات جدید وزارت علوم دانست و گفت: بورس صنعت با توافق شرکت سایپا برای بورس هزار دانشجو آغاز شد و سال آینده این بورس به صنایع مختلف تسری و افزایش خواهد یافت.
زلفی‌گل عنوان کرد: طرح بورسیه‌های صنعتی در زمینه توسعه مهارت‌محوری دانشجویان بسیار مؤثر است، از طریق این طرح که اتفاقا در برنامه هفتم توسعه هم پیشنهاد شده است، صنعت خصوصی و دولتی و وزارتخانه‌ها رتبه‌های برتر کنکور را بورس کرده و به جای کار به آنها حقوق پرداخت می‌کنند، در عوض معافیت مالیاتی برای آن صنعت ثبت می‌شود.
* رتبه‌های زیر ۲ هزار اگر در صنعت وجامعه بروند از آنها حمایت می‌شود
قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز گفت: این طرح را برای رتبه‌های زیر ۲۰۰ مصوب کرده‌ایم، برای رتبه‌های زیر دو هزار بنیاد نخبگان اعلام کرده است که اگر در صنعت و جامعه بروند از آنها حمایت می‌شود. اگر با مصوبه برنامه هفتم و مصوبه رئیس جمهور تا سال آینده فضا مهیا شود ما شاهد این هستیم که حدود ۷۰ هزار بورس در دفترچه کنکور اعلام می‌شود. البته این مصوبه در برنامه هفتم آمده است و کار در حال پیگیری است اما یک بندهای دیگر هم باید اضافه شود تا کمک کند. مطمئن هستم این اتفاق رخ خواهد داد.
* بورس ۹۶ نفر در دانشگاه یزد
عموعابدینی در ادامه افزود: جوانان و دانشجویان عزیز بدانند ما یک برنامه‌ریزی در آموزش هدفمند کرده‌ایم وقتی با یک صنعت و جامعه در بخش‌های علوم انسانی و غیر از علوم انسانی در دانشگاه قرارداد می‌بندیم دانشجو را برای ۴۰ واحد بورس می‌کند. ما این را به صورت نمونه سال ۱۴۰۱ اجرایی کرده‌ایم، دانشگاه یزد این را شروع کرد، با صنعت قرارداد بست، نزدیک به ۹۶ نفر بورس شدند در آنجا ماهیانه شاید نزدیک به ۶ تا ۷ میلیون تومان از ماه اول حقوق دریافت کردند و درس می‌خوانند و بیمه هم شده بودند و این را توسعه دادیم تا اینکه یک دانشگاه شد ۵۰ دانشگاه و امسال ۳۵ صفحه از دفترچه کنکور مربوط به بورس بود.
*به دانشجویان بورسی مبلغ ۴ تا ۸ میلیون تومان پرداخت می‌شود
وی در ادامه گفت: صنعت بزرگی مثل سایپا هزار نفر بورس کرد و حقوقی هم که قرار داد حدود ۷ میلیون تومان است از همین امسال پرداخت می شود، افرادی که بورس می‌شوند بسته به نوع بورس از ۴ تا ۸ میلیون تومان به این‌ها پول پرداخت می‌شود این‌ها درس می‌خوانند و وارد صنعت می‌شوند می‌توانند بسته به نوع بورس هفته‌ای یک روز در صنعت حضور پیدا کنند و کنار اساتید حرفه‌ای کار کنند، تعریف کرده‌ایم که یک استاد حرفه‌ای هم در صنعت کنار آنها باشد تا خوب کار یاد بگیرند. شرکت‌هایی که حوزه علوم انسانی دارند خیال شان راحت است که آن فارغ‌التحصیل دروسی را می‌خواند و فضایی برایش مهیا است که او آماده به کار می‌شود. الان فارغ‌التحصیلان ما که این فضا را نگذرانده‌اند یک سال طول می‌کشد تا کار را یاد بگیرند.
معاون وزیر علوم در رابطه با فراهم کردن زمینه اشتغال دانشجویان گفت: برای اولین بار است در نظام آموزش قبل از انقلاب و بعد از انقلاب این اتفاق رخ می‌دهد که در دفترچه کنکور به صورت بورس جامعه و صنعت بیاید، دلیلش این است که آموزش هدفمند شده است، برای اینکه مجموعه کشور تصمیم گرفته است ۵ هزار نفر را همین الان از دفترچه کنکور که اعلام می‌کند با شرایط مثلاً رتبه زیر هزار یا رتبه ۲۰ هزار بعنوان پایه تعیین می‌کند، اگر فضای علمی خوبی باشد و بیایند حقوقی که دریافت می‌کند و آموزش اختصاصی می‌بیند و بعد هم شغلشان تضمین باشد.
هاشم داداش‌پور معاون وزیر علوم تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان امور دانشجویان نیز پیرامون اعطای بورس صنعت و مشاغل گفت: هدف از بورس صنعت و مشاغل تربیت سرمایه‌های انسانی موثر و کارا بر اساس درخواست دستگاه‌های دولتی و غیردولتی است، بورسیه دانشجو از طریق کنکور سراسری یا بورسیه حین تحصیل دانشجو طی توافقی که بین اداره کل بورس و اعزام دانشجویان این سازمان، مؤسسه و دستگاه بورس کننده، صورت می‌گیرد.
رئیس سازمان امور دانشجویان افزود: دانشجویان بورسیه صنعت و مشاغل، حین تحصیل، تسهیلات دریافت کرده و پس از دوران تحصیل با شرایطی که در قرارداد قید می‌شود، در این دستگاه‌ها مشغول کار خواهند شد. در این نوع بورسیه، مؤسسه به دانشجویان بورس صنعت و مشاغل اجازه می‌دهد تا سقف مشخصی دروس اختیاری را با نظر دستگاه بورس کننده بگذرانند و کارآموزی دانشجوی بورسیه در دستگاه بورس کننده سپری می‌شود و دانشجو مجاز است تا سقف ۵۰ ساعت در ماه با شرکت همکاری کند.
وی تصریح کرد: در این بورس ظرفیت دانشگاه‌های برتر کشور به جای تربیت نیرو برای دانشگاه‌های خارجی، در خدمت بنگاه‌های اقتصادی کشور قرار می‌گیرد و از طرفی شرکت نیز بهترین و نخبه‌ترین دانشجویان را جذب کرده که قطعاً در کیفیت محصول و افزایش راندمان آن شرکت موثر است. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی جلسات متعددی با ستاد نیروهای مسلح در تلاش است که مسئله سربازی این دسته از دانشجویان بورسیه را طوری برنامه‌ریزی کند که دستگاه بورس کننده بتواند بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی از ظرفیت این دانشجویان استفاده کند.
امیررضا شاهانی رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در رابطه با بورس صنعتی گفت: در بورس صنعتی توافقنامه‌ای با شرکت سایپا امضا کرده‌ایم که وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این راستا زحمات زیادی کشیدند. در بورس صنعتی برای ۵ رشته مهندسی مکانیک، برق، کامپیوتر، صنایع و مواد دانشجو خواهیم پذیرفت، این دانشجویان از طریق کنکور وارد می‌شوند و در ابتدای تحصیل‌شان بورسیه سایپا می‌شوند، به عنوان مثال در مهندسی صنایع، مهندسی صنایع بورس هم داریم که محتوای دروس یکی است و فقط تفاوتش در این است که یک بخشی بورسیه هست و استخدامشان تضمین شده است.
* رتبه‌های خوبی متقاضی بورس صنعتی هستند
رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیر خاطرنشان کرد: ویژگی بورس صنعتی این است که دانشجویان این دوره از همان ابتدای امر از شرکت سایپا حقوق دریافت خواهند کرد که حقوق‌شان هم قابل توجه است. این یک فرصت خوب برای دانشجویان است زیرا علاوه بر اینکه حقوق دریافت می‌کنند و فارغ‌التحصیل می‌شوند، استخدام می‌شوند و برآوردمان این است که رتبه‌های خوبی متقاضی این قسمت شوند.
عرفان خسرویان رئیس دانشگاه فنی‌حرفه ای نیز درباره چالش مهم دانشجویان مهارت محوری در دانشگاهها گفت: از مسائل مهم چالش برانگیز،که به یک مسأله قدیمی برای دانشگاهها تبدیل شده است، بحث ارتباط صنعت و دانشگاهها است، این ارتباط هنوز بین صنایع و دانشگاه‌های ما برقرار نشده است.
خسرویان افزود: متاسفانه پیوند بین دانشگاه و صنعت هنوز ایجاد نشده است، علت آن نیاز سنجی‌هایی است که در صنعت وجود دارد اما این نیازسنجی‌ها با نوع آموزش‌هایی که در دانشگاه ارائه می‌شود تطابقی ندارد. دانشگاه و صنعت هرکدام رسالت‌های جداگانه‌ای دارند، هیچ کدام هم قرار نیست کار دیگری را انجام دهند، پس نیازمند یک نظام واسط هستیم که کار صنعت و دانشگاه را بتواند همزمان باهم انجام دهد.
