به گزارش پایگاه خبری اخبارکار به نقل از خبرگزاری تسنیم، از برگزاری نخستین دوره آزمون‌های استخدامی دستگاه‌های اجرایی قریب به یک دهه می‌گذرد. اتفاق مبارکی که راه را بر بسیاری از انتصابات بی‌ضابطه و استخدام‌های مبتنی بر روابط دوستانه و خانوادگی بست و امکانی برابر را در اختیار عموم شهروندان قرار داد تا بتوانند بخت استخدام در دستگاه‌های اجرایی و بهره‌مند شدن از مزایای این دسته از موقعیت‌های شغلی را به‌دست آورند.
در این میان، جامعه افراد دارای معلولیت، بیشتر از همه اقشار از این شیوه جذب بهره‌مند شدند. زیرا این افراد تا پیش از طراحی این ساز‌و‌کار، در بسیاری مواقع حتی اجازه شرکت در آزمون‌هایی که دستگاه‌ها به شکل اختصاصی برگزار می‌کردند را هم نداشتند چه رسد به قبولی در مراحل کتبی و گذر از غول مرحله آخر یعنی مصاحبه. در کنار این، در آزمون‌هایی که تاکنون برگزار شده، قانون سهمیه سه درصدی استخدام معلولان هر چند با افت‌و‌خیز‌های بسیار، اما همواره برقرار بوده و افراد دارای معلولیت از ثمرات آن بهره‌مند شدند.
با این وجود اما معلولان برای شرکت در آزمون‌های سراسری همچنان با چالش‌هایی روبرو هستند که خوب است مسئولان برگزاری امر به آنها توجه کنند. ایجاد فرصت برابر با سایر شرکت‌کنندگان در آزمون، یکی از گلایه‌های جامعه افراد دارای معلولیت است که هنوز به طور کامل در این آزمونها فراهم نشده است.
یکی از این گلایه‌ها که بعضا از سوی برگزارکنندگان و متولیان آزمون مورد بی‌توجهی قرار گرفته است و بیشتر مرکز آزمون جهاد دانشگاهی را به عنوان متولی اصلی برگزاری آزمون‌های اخیر مخاطب قرار می‌دهد، بی‌توجهی به استاندارد‌هایی است که پیش‌تر برای تسهیل حضور افراد دارای معلولیت در آزمونها وضع شده و اجرا نشدن آنها معلولان را با مشکلاتی روبرو کرده است. در این گزارش، به استانداردهای موجود و تفاوت آن با شرایطی که جهاددانشگاهی برای داوطلبان دارای معلولیت در آزمون ها ایجاد کرده است، اشاره شده است.
شروع مسیر اختراع چرخ
اولین دوره از آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی در سال ۹۴ در حالی به سازمان سنجش آموزش کشور سپرده شد که این سازمان، سال‌ها بود روشی قابل قبول برای رفع تبعیض و نابرابری علیه شرکت‌کنندگان دارای معلولیت در پیش گرفته و با فوت‌و‌فن‌های این حوزه به‌خوبی آشنا بود. چرا که این سازمان، از سال ۱۳۸۰ ایجاد بستری مناسب برای افراد دارای معلولیت در آزمون‌های سراسری را دنبال می کرد و هر ساله گام‌های مؤثری را در جهت ارتقا سطح کیفی این متناسب‌سازی برداشته بود.
به عنوان مثال، در سال ۹۴ -سالی که اولین دوره آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی برگزار شد- تمامی آزمون‌هایی که در سطح ملی برگزار می‌شد، برای افراد با آسیب بینایی (نابینا و کم‌بینا) به شکل بریل و درشت‌خط تبدیل می‌شد تا آنها بتوانند با تمرکز، سهولت و استقلال بیشتری در آزمونها شرکت کنند. به علاوه، سازمان سنجش دریافته بود که بهتر است در مراکز استان‌ها که جمعیت بیشتری از افراد دارای معلولیت در آزمون‌های کشوری شرکت می‌کنند، همواره یک مرکز مشخصی را به عنوان مرکز ویژه شرکت‌کنندگان دارای معلولیت در نظر بگیرد. مرکزی که هم دسترسی آن برای این افراد آسان و هم از استانداردهای لازم برای حضور و توقف چند ساعته آنها برخوردار بود. مثلاً در شهر تهران تمامی آزمون‌های شرکت‌کنندگان دارای معلولیت در مجتمع نابینایان شهید محبی برگزار می شد.
جهاد دانشگاهی و همان زخم‌های آشنا و قدیمی
در طول سالهای گذشته چندین بار به جای سازمان سنجش، مرکز آزمون جهاددانشگاهی متولی برگزاری آزمون‌های استخدامی شد. اتفاقی که طبیعتاً نباید برای شرکت‌کنندگان تفاوتی ایجاد کند زیرا آزمون استخدامی یک آزمون کشوری است و از استاندارد‌هایی برخوردار است اما قضیه برای شرکت‌کنندگان دارای معلولیت به همین راحتی نیست.
در آزمون‌هاییکه جهاددانشگاهی متولی برگزاری آنها است، دیگر خبری از دفترچه‌های بریل یا درشت‌خط نیست و به جای آن افرادی به عنوان منشی در کنار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرند که در بیشتر مواقع تسلط کافی برای خواندن بخش‌هایی از مواد آزمونها را ندارند. به عنوان مثال اشراف داشتن این افراد در حوزه‌های تخصصی و بعضا روخوانی سؤالاتی نظیر عربی، انگلیسی، ریاضی و ادبیات شرکت‌کنندگان نابینا را با مشکلاتی روبرو کرده است زیرا این دسته از سؤالات به تمرکز و اشراف کامل پاسخ دهندگان نیاز دارد که این امرزمانی محقق می‌شود که داوطلب خود بتواند آنها را بخواند یا فردی مسلط سوالات را برای آنها روخوانی کند.
سازمان سنجش در طول سالهای گذشته به ساز‌و‌کاری دست پیدا کرده بود که بر اساس آن توزیع منشی به شیوه درستی صورت می‌گرفت و منشی‌ها برمبنای رشته‌ای که داوطلبان در آن شرکت کرده بودند انتخاب می شدند تا بتوانند محتوای تخصصی رشته‌های مختلف را برای داوطلبان نابینا و کم‌بینا روخوانی کنند اما در آزمون‌های جهاد دانشگاهی تمهید مشخصی برای این موضوع اندیشیده نشده و منشی‌ها کاملاً تصادفی بین داوطلبان توزیع می‌شوند.
مناسب‌سازی محیطی، دغدغه داوطلبان دارای معلولیت
یکی دیگر از نگرانی‌های افراد دارای معلولیت در آزمونها حضور در محیط و مکانی با استانداردهای مورد نیاز معلولین برای تردد و حضور در مرکز است. نبود سرویس بهداشتی مناسب برای تردد صندلی چرخدار، نبود رمپ جهت بالا و پایین رفتن از پله‌کان‌ها، وجود آسانسور‌های فاقد علائم بریل، از جمله مشکلاتی است که بعضا در آزمون‌هایی که از سوی جهاددانشگاهی برگزار می‌شود نادیده گرفته شده و برای داوطلبان دارای معلولیت مشکلاتی را ایجاد کرده است.
شرکت در آزمونی که احتمالاً برای بسیاری از داوطلبان سرنوشت ساز است به خودی خود برای شرکت کنندگان نگرانی‌های مختلفی را ایجاد می‌کند حال اگر استرس‌های ناشی از متناسب نبودن محیط آزمون را هم به آن اضافه کنیم، نگرانی‌های این گروه از داوطلبان چند برابر می شود.
مطالبه داوطلبان دارای معلولیت از مرکز آزمون جهاددانشگاهی
در آستانه برگزاری دوازدهمین آزمون مشترک فراگیر دستگاه‌های اجرایی در روز ۱۲ مرداد از سوی مرکز آزمون جهاددانشگاهی داوطلبان دارای معلولیت بیش از پیش نگران تکرار موارد بیان شده در آزمون هستند.
علی‌رغم پیگیری‌هایی که از سوی داوطلبان دارای معلولیت یا سازمان‌های مردم‌نهاد مرتبط با معلولین از این مرکز صورت گرفته، پاسخ مشخصی در خصوص زمان و نحوه پیاده‌سازی استانداردهای لازم برای تسهیل شرکت داوطلبان دارای معلولیت ارائه نشده است.
حالا که چرخ چندین سال است اختراع و استانداردهای لازم تعریف و پیاده‌سازی شده، از مرکز آزمون جهاد دانشگاهی انتظار می‌رود ضمن هم‌افزایی با سایر نهاد‌های مرتبط، زمینه رقابت برابر میان داوطلبان دارای معلولیت و سایر داوطلبان را ایجاد و امکانی را فراهم کند که این افراد هم بتوانند بدون اینکه درگیر دغدغه‌های ساده و پیش پا افتاده‌ای مثل دفترچه بریل، منشی، مناسب‌سازی محیطی و رفت و آمد باشند، در آزمون پیش‌رو شرکت کرده و همپای سایر جوانان این مرز و بوم، بخت خود را برای استخدام در دستگاه‌های اجرایی بیازمایند.
