به گزارش پایگاه خبری اخبارکار به نقل از ایسنا، اکثر کشورهای جهان در هفته کاری پنج روزه کار می‌کنند. با این حال، ایده یک هفته کاری چهار روزه در بسیاری از کشورها و یا صنایع مورد توجه قرار گرفته است. از اواخر سال ۲۰۲۲، کشورهای زیادی در حال اجرای برنامه‌های آزمایشی برای بررسی احتمالات یک هفته کاری چهار روزه هستند و تعداد کمی از کشورها به طور رسمی گزینه‌های دائمی هفته کاری چهار روزه را معرفی کرده‌اند. داده‌های اولیه در مورد هفته‌های کاری چهار روزه در بسیاری از موارد امیدوارکننده است، زیرا کاهش طول متوسط هفته کاری به شهروندان کشورهای سخت‌کوش و به‌ویژه کشورهای پرکار کمک می‌کند تا تعادل کار وزندگی، سطح استرس و شادی کلی خود را بهبود بخشند.
بسیاری از برنامه‌های آزمایشی هفته کاری چهار روزه از مدل ۱۰۰-۸۰-۱۰۰ به عنوان هدف استفاده می‌کنند که ۱۰۰ درصد حقوق، ۸۰ درصد ساعت کار و ۱۰۰درصد بهره وری را شامل می شود. برخی از موارد از قانون ۱۰/۴پیروی می کنند که همچنان به ۴۰ ساعت کار در هفته نیاز دارد، اما آن را به جای پنج روز کاری هشت ساعته به چهار روز کاری ۱۰ ساعته تقسیم می کند.
انواع دیگر به جای ۳۲ ساعت به ۳۸ یا ۳۶ ساعت در هفته نیاز دارند. همچنین، در حالی که اکثر هفته‌های چهار روزه جمعه را به آخر هفته اضافه می‌کنند، برخی از تغییرات دوشنبه را به روز تعطیل اضافی تبدیل می‌کنند. حتی تعداد کمی از آنها از یک برنامه تقسیم شده استفاده می‌کنند که نیمی از کارگران را جمعه و نیمی دیگر را روز دوشنبه مرخصی می‌دهد.
علاوه بر آزمون‌های چهار روزه کاری هفته‌ای که توسط دولت‌ها حمایت می‌شود، بسیاری از شرکت‌ها یا شهرداری‌ها آزمایش‌هایی را برای خود انجام داده‌اند. بسیاری از این موارد با اجرای دائمی یک هفته کاری چهار روزه به پایان رسیده است. مسلماً شناخته‌شده‌ترین این آزمایش‌ها توسط مایکروسافت ژاپن انجام شد که در سال ۲۰۱۹ یک هفته کاری چهار روزه را آزمایش کرد و بهره‌وری آن ۳۹.۹ درصد افزایش یافت.
گفت‌وگوهای مربوط به چهار روز کاری هفته برای اولین‌بار با همه‌گیری کووید-۱۹ آغاز شد و کارگران و کارفرمایان در مورد اهمیت انعطاف‌پذیری و مزایا در محل کار تجدید نظر کردند. ایده این طرح ساده است، کارمندان چهار روز در هفته کار می‌کنند در حالی که با همان حجم کار، حقوق یکسانی دریافت می‌کنند و مزایای یکسانی دارند.
طرفداران هفته کاری چهار روزه که به عنوان آینده بهره وری کارمندان و تعادل بین کاروزندگی تحسین می‌شوند، بر این باورند که اجرای این طرح با رضابت کارکنان و افزایش بهره وری همراه است.
هفته کاری چهارروزه اقتصاد را پویا می‌کند؟
الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک گفت که امیدوار است این تغییر به انعطاف‌پذیری بیشتر بازار کار بلژیک کمک کند و تلفیق زندگی خانوادگی و شغلی را برای افراد آسان‌تر کند. وی همچنین افزود که مدل جدید باید اقتصاد پویاتری ایجاد کند. او گفت هدف این است که به مردم و شرکت‌ها آزادی بیشتری برای تنظیم زمان کارشان بدهیم.
بر اساس داده های یورواستات برای سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱، تنها حدود ۷۱ نفر از هر ۱۰۰ بلژیکی در گروه سنی ۲۰ تا ۶۴ سال شغل دارند که کمتر از میانگین منطقه یورو در حدود ۷۳ سال و ۱۰ درصد کمتر از کشورهای همسایه مانند هلند و آلمان است.
چشم‌انداز هفته کاری چهار روزه برای همه جذاب نیست
برخی از کارمندان تمام وقت اگر بخواهند ساعات کاری خود را فشرده کنند، واقعاً روزهای بسیار طولانی را کار خواهند کرد، و برخی دیگر، مانند کارگران شیفت، به سادگی گزینه این انعطاف را نخواهند داشت.
محققان دریافتند که با کاهش روزهای کاری، استرس و فرسودگی شغلی کاهش یافته و تعادل بین کار و زندگی بهبود یافته است. اما چگونه هر کشور یک هفته کاری چهار روزه را آزمایش یا اجرا می‌کند؟
استرالیا
استرالیا یک پروژه آزمایشی چهار روزه در هفته از آگوست ۲۰۲۲ تا ژانویه ۲۰۲۳ انجام داد. این پروژه شامل ۲۰ شرکت در سراسر استرالیا و نیوزیلند بود که صنایع مختلف از بازاریابی و مالی تا فناوری و سلامت روان را پوشش می‌داد و از مدل ۱۰۰-۸۰-۱۰۰ استفاده می‌کرد که با امید بیشتر به بهبود تأثیر آب‌وهوا از طریق کاهش مصرف انرژی و منابع بود.
بلژیک
بلژیک به لیست رو به رشد کشورهایی پیوست که از فوریه ۲۰۲۲ یک گزینه چهار روزه در هفته را ارائه می‌دهند. بر خلاف اکثر هفته‌های چهار روزه که ساعات کاری مورد نیاز را به ۳۲ ساعت در هفته کاهش می‌دهند (هشت ساعت در روز برای چهار روز)، برنامه بلژیک از این موارد پیروی می‌کند. طرح ۴/۱۰، که نیاز به ۴۰ ساعت در هفته را حفظ می‌کند، از شیفت‌های هشت ساعته پنج روز در هفته به شیفت ۱۰ ساعته چهار روز در هفته تغییر می‌کند. از آنجایی که کل ساعات کار ثابت باقی می‌ماند، کارمندان تمام وقت کسر حقوق را تجربه نمی‌کنند. همچنین کارمندان از نظر قانونی مجازند دستگاه‌های مربوط به کار را خاموش کنند و تماس‌های تلفنی، پیامک و ایمیل‌های ارسالی خارج از ساعات کاری را نادیده بگیرند.
کانادا
استان نوا اسکوشیا در کانادا با همه‌گیری کووید- ۱۹ یک برنامه آزمایشی ۹ ماهه را اجرا کرد که منجر به افزایش بهره‌وری و رضایت کارکنان شد. آزمایشی ۶ ماهه دیگر با حضور ۳۸ شرکت از ایالات‌متحده و کانادا در آوریل ۲۰۲۲ آغاز شد.
دانمارک
در حالی که هفته کاری رسمی دانمارک ۳۷ ساعت است، در سال ۲۰۱۹ یک هفته کاری ۴ روزه و ۳۵ ساعته اجرا شد.
فنلاند
نخست وزیر فنلاند خواستار اجرای چهار روز کاری در هفته یا روزهای کاری ۶ ساعته در آگوست ۲۰۱۹ شد. با این حال، علیرغم شایعات که خلاف آن را ادعا می‌کند، این یک فراخوان برای اقدام بود و پذیرش واقعی یک هفته کاری چهار روزه در کشور کند بوده است.
آلمان
بیش از ۱۵۰ شرکت در آلمان به یک هفته چهار روزه روی آورده‌اند و یک نظرسنجی اخیر نشان داد که ۷۱ درصد از شرکت‌های آلمانی از آن حمایت می‌کنند.
ایسلند
ایسلند از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ هفته های چهار روزه و ۳۵ تا ۳۶ ساعته را با بیش از ۲۵۰۰ کارمند یا تقریباً یک درصد از کل نیروی کار این کشور آزمایش کرد. کارفرمایان شرکت‌کننده شامل ادارات پلیس، مدارس و دفتر شهردار بودند و کارمندان حقوق خود را حفظ کردند. این آزمون یک موفقیت بزرگ در نظر گرفته شد. بهره وری ثابت ماند یا بهبود یافت، تعادل کار و زندگی بهبود یافت، فرسودگی شغلی و استرس کاهش یافت و هزینه‌های اداری مانند برق نیز کاهش یافت. در حال حاضر، تقریباً ۸۶ درصد از ایسلندی ها چهار روز در هفته کار می‌کنند.
با این حال، همه دولت‌ها موفقیت ایسلند را با هفته کاری چهار روزه قبول ندارند. واکنش‌های متفاوت سوئد به هفته چهار روزه در سوئد، یک هفته کاری چهار روزه با حقوق کامل در سال ۲۰۱۵ با نتایج متفاوت آزمایش شد. پیشنهاد این بود که روزهای کاری شش ساعته را به جای روزهای هشت ساعته بدون از دست‌دادن دستمزد امتحان کنید اما همه از این ایده راضی نبودند.
در حالی که هفته‌های چهار روزه هنوز به طور رسمی توسط دولت ایرلند اجرا نشده است، آنها موضوع بحث‌های زیادی هستند. در نظرسنجی مارس ۲۰۲۲ از ۱۵۰۰ متخصص ایرلندی، ۵۴ درصد از پاسخ‌دهندگان معتقد بودند که یک هفته کاری چهار روزه در عرض پنج سال عادی خواهد بود. یک آزمایش ۶ ماهه در سال ۲۰۲۲ از مدل ۱۰۰-۸۰-۱۰۰ استفاده کرد و حداقل ۲۰ شرکت را شامل شد. تقریباً ۶ درصد از شرکت‌های ایرلند قبلاً یک هفته چهار روزه را به طور دائم یا به صورت آزمایشی اتخاذ کرده‌اند.
ژاپن
مایکروسافت ژاپن یک هفته چهار روزه را در سال ۲۰۱۹ آزمایش کرد و کارمندان را با حقوق یکسان اما با تعطیلات آخر هفته سه روزه نگه داشت. بهره وری ۳۹.۹ درصد افزایش یافت. اگرچه فرهنگ ژاپن به طور سنتی بسیار متمایل به کار است، دولت ژاپن به دنبال ایجاد فرهنگ بهتر و تعادل اجتماعی و کاهش تمایل کارمندان به کار بیش از حد خود تا حد مرگ است. به این ترتیب، دولت ژاپن از ژوئن ۲۰۲۱ هفته های چهار روزه را تشویق کرده است. تا اواخر سال ۲۰۲۲، تقریباً ۸.۵ درصد از شرکت‌ها این مفهوم را پذیرفته بودند اما برخی نیز حقوق ها را ۲۰ درصد کاهش می‌دهند.
شرکت‌های بزرگ ژاپن وارد هفته کاری چهار روزه می‌شوند تا به تعادل بهتر بین کاروزندگی دست پیدا کنند. دلایل متعددی وجود دارد که این می‌تواند برای این کشور مفید باشد، که مرگ ناشی از کار زیاد جان افراد زیادی را می‌گیرد.
لیتوانی
از سال ۲۰۲۳، لیتوانیایی‌هایی که دارای فرزند در سن ۳ سال یا کمتر هستند، واجد شرایط کار چهار روزه در هفته بودند.
هلند
هلند از اوایل دهه ۱۹۹۰ میانگین هفته کاری کوتاهی (۲۹ ساعت) داشته است و کارگران پاره وقت زیادی دارد.
نیوزلند
یک برنامه آزمایشی که از آگوست ۲۰۲۲ تا ژانویه ۲۰۲۳ در نیوزیلند اجرا شد، شامل ۲۰ شرکت در صنایع نرم افزار، بازاریابی دیجیتال، سلامت، امور مالی و ساخت‌وساز بود.
اسکاتلند
اسکاتلند ۱۰ میلیون پوند به یک آزمایش برای یک هفته کاری چهار روزه اختصاص داد که از ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۲ ادامه داشت و از مدل ۱۰۰-۸۰-۱۰۰ استفاده می کرد. آزمایش موفقیت آمیز بود و هفته کاری کوتاه شده را چندین شرکت در اسکاتلند تأیید کردند. ایده هفته های چهار روزه در میان اسکاتلندی ها حمایت بسیار گسترده ای (۸۰ درصد) دارد.
دولت اسکاتلند تایید کرده است که حدود ۱۴۰ کارمند دولتی که در شرکت جنوب اسکاتلند کار می‌کنند، ۳۲ ساعت در هفته بدون از دست دادن حقوق شروع به کار کرده‌اند تا آزمایش کنند که آیا هفته کاری چهار روزه می‌تواند در این کشور اجرا شود یا خیر. اسکاتلند همچنین به ایسلند و نتایج قوی آن به عنوان دلیل بزرگی برای شانس گرفتن در هفته کاری چهار روز اشاره کرد.
اسپانیا
اسپانیا مرحله آزمایشی را آغاز کرده است و دولت با برای راه‌اندازی یک برنامه آزمایشی ساده در هفته کاری چهار روزه در دسامبر ۲۰۲۲ موافقت کرد. این آزمایشی به شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند که هفته کاری خود را حداقل نیم روز بدون کاهش حقوق کاهش دهند. اسپانیا برای کمک به افزایش بهره وری شرکت‌ها، ساعات کاری را کاهش می‌دهد.
سوئد
سوئد روزهای کاری ۶ ساعته را در سال ۲۰۱۵ با نتایج متفاوت آزمایش کرد. کارمندان موجود استرس کمتری داشتند و تعادل کار/زندگی بهتری داشتند، اما کارفرما مجبور شد چندین کارگر دیگر را برای جبران ساعات از دست رفته استخدام کند.
امارات متحده عربی
در اول ژانویه ۲۰۲۲، امارات‌متحده عربی یک هفته کاری کوتاه به مدت ۴.۵ روز (۳۶ ساعت) با ساعات کاری انعطاف پذیر و گزینه‌های کار از خانه در روزهای جمعه آغاز کرد. هفته کاری کوتاهتر، حقوق کارمندان را ثابت نگه می‌دارد. یک هفته کاری معمولی در امارات‌متحده عربی از ۷:۳۰ صبح تا ۳:۳۰ بعد از ظهر از دوشنبه تا پنجشنبه، با جمعه کوتاه شده از ۷:۳۰ صبح تا ظهر ادامه خواهد داشت. در حالی که شرکت‌های خصوصی در امارات هنوز این زمان بندی را اتخاذ نکرده‌اند، همه نهادهای فدرال تحت برنامه هفته کاری کوتاه شده کار می‌کنند.
انگلستان
یک آزمایش ۶ ماهه شامل ۷۰ شرکت و ۳۳۰۰ کارگر با استفاده از مدل ۱۰۰-۸۰-۱۰۰ در ژوئن ۲۰۲۲ آغاز شد. در نیمه راه در سپتامبر، ۸۸ درصد از پاسخ‌دهندگان ادعا کردند که هفته چهار روزه خوب کار می‌کند. ۴۶ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که بهره وری تقریباً یکنواخت باقی مانده است، ۳۴ درصد بهبود جزئی را گزارش کردند و ۱۵ درصد ادعا کردند که بهبود قابل توجهی داشته است. ۸۶ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که احتمالاً هفته‌های چهار روز پس از آزمایش را در نظر خواهند گرفت.
شرکت‌های بریتانیایی که آزمایشی ۶ ماهه از هفته کاری چهار روزه را اجرا کردند، پس از تحسین این آزمایش به عنوان بسیار موفق، اکنون در حال برنامه‌ریزی برای دائمی کردن هفته کاری کوتاهتر هستند.
حدود ۶۱ شرکت بریتانیایی و بیش از ۳۳۰۰ کارمند برای این برنامه که توسط محققان دانشگاه‌های کمبریج و آکسفورد و کالج بوستون در این طرح شرکت داشتند.
آلمان
آلمان در حال حاضر خانه یکی از کوتاه ترین میانگین هفته‌های کاری در اروپاست. طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، میانگین کار در هفته ۳۴.۲ ساعت است. با این حال، اتحادیه‌های کارگری خواستار کاهش بیشتر ساعات کار شده‌اند. بر اساس نظرسنجی، ۷۱ درصد از افرادی که در آلمان کار می‌کنند، مایلند تنها چهار روز در هفته کار کنند. اکثریت قابل توجهی (۷۵ درصد) بر این باورند که یک هفته چهار روزه برای کارمندان مطلوب است و اکثریت (۵۹ درصد) معتقدند که باید برای کارفرمایان نیز قابل دستیابی باشد. تقریباً نیمی از کارفرمایان (۴۶ درصد) گفتند که آزمایش یک هفته چهار روزه در محیط کار خود را امکان پذیر می‌دانند.
ایالات‌متحده
دولت‌های مختلف ایالتی و محلی برنامه‌های آزمایشی را انجام داده‌اند و ۱۰ها شرکت منفرد یک هفته کاری ۴ روزه، را اتخاذ کرده‌اند. آزمایشی ۶ ماهه با حضور ۳۸ شرکت از ایالات‌متحده و کانادا در آوریل ۲۰۲۲ آغاز شد.
یک هفته کاری چهار روزه لزوماً نشان دهنده ساعات کار کمتر در هفته نیست. به عنوان مثال، کارگران در بلژیک ممکن است یک هفته پنج روز با ۸ ساعت در روز یا یک هفته چهار روز با ۱۰ ساعت در روز کار کنند.
طبق گزارش وردپاپولیش، برخی از کشورهای فهرست شده هفته کاری چهار روزه را آزمایش کرده‌اند، اما هنوز به طور رسمی و دائمی آن را در سراسر کشور اتخاذ نکرده‌اند. برخی دیگر رسما هفته کاری ۴ روزه ندارند، اما میانگین هفته کاری کمتر از پنج روز دارند.
روزهای تعطیل ترجیحی
توجه به روزهایی که شرکت‌ها روز تعطیل خود را انتخاب می کنند بسیار جالب است.
۷۹ درصد از شرکت ها ترجیح می‌دهند جمعه‌ها را تعطیل کنند. این مدل طولانی آخر هفته یک انتخاب محبوب بوده است که به خوبی با تعطیلات آخر هفته شنبه و یکشنبه هماهنگ است.
۱۷ درصد از شرکت‌ها انعطاف‌پذیری را ارائه می‌دهند و به کارکنان خود اجازه می‌دهند هر روز مرخصی داشته باشند. این انعطاف‌پذیری نیازهای مختلف، از ملاحظات مراقبت از کودک تا ترجیحات شخصی فردی را برآورده می‌کند.
قوانین تعطیلات بر اساس کشور بسیار متفاوت است برخی از کشورها مانند ایالات‌متحده آمریکا طبق قانون به هیچ گونه مرخصی با حقوق نیاز ندارند، در حالی که کشورهای دیگر مانند فرانسه از شرکت‌ها می‌خواهند که ۳۰ روز مرخصی سالانه با حقوق را به کارمندان ارائه دهند.
برخی از کشورها در ارائه یک برنامه متعادل کار و زندگی با زمان تعطیلات سخاوتمندانه برتر هستند. این مکان‌ها از هفته‌های کاری کوتاهتر گرفته تا فرصت‌های کار پاره وقت فراوان و شیوع بیشتر شرکت‌هایی که هفته‌های کاری ۴ روزه را اتخاذ می‌کنند، متمایز هستند.
مزایا و معایب یک هفته کاری چهار روزه
برنامه‌ها و آزمایش‌های آزمایشی طیف گسترده ای از مزایای احتمالی را هم برای کارمند و هم برای کارفرما به نمایش گذاشته‌اند. برای کارمندان، یک هفته کاری چهار روزه استرس و ناراحتی های مرتبط با استرس را کاهش می دهد، تعادل کار و زندگی و کیفیت کلی زندگی را بهبود می بخشد و منجر به رضایت بیشتر می شود.
منتقدان هفته کاری چهار روزه اظهار می‌کنند که این کار می‌تواند فشار غیرقابل تحملی بر امور مالی کارفرما وارد کند. به عنوان مثال، در یک دوره آزمایشی ۶ ساعته در روز (مفهومی مرتبط با هفته‌های چهار روزه) در یک مرکز بهداشتی درمانی سوئد، ۶۸ پرستار کمتر استرس داشتند و کیفیت زندگی بهتری داشتند، اما این مرکز مجبور شد ۱۷ پرستار را استخدام کند.
به طور کلی، به نظر می رسد هفته کاری چهار روزه به آرامی اما مطمئناً در سراسر جهان مورد توجه قرار می‌گیرد، اما اینکه آیا دولت‌ها به طور قطعی این ایده را اتخاذ خواهند کرد، هنوز مشخص نیست.
