بر اساس قوانین کار، انجام معاینات بدو استخدام قبل از شروع به کار در یک شرکت، سازمان یا کارگاه امری ضروری است. از آنجا که همه کارفرمایان می‌خواهند نیروی کار با ویژگی‌های جسمی و روانی متناسب با شغل مدنظر را به کار بگیرند؛ ماده ۹۰ قانون تأمین اجتماعی، انجام آزمایشات خاص قبل از استخدام را به‌عنوان یکی از وظایف کارفرما تعریف کرده است. این آزمایشات مشخص می‌کنند که آیا متقاضی می‌تواند وظایف شغلی محوله را به‌خوبی انجام دهد یا خیر. این معاینات به کارفرما کمک می‌کنند که کارمند مدنظر خود را با خیالی راحت انتخاب کنند.
منظور از آزمایشات بدو استخدام طب کار چیست؟
معاینات قبل از استخدام، به مجموعه‌ای از آزمایشات و معاینات پزشکی گفته می‌شود که معمولا پس از قبولی در آزمون یا مصاحبه استخدام انجام می‌شوند. کارفرما مسئول حفظ ایمنی و سلامت کارکنان است و بدین منظور باید از سوابق پزشکی فرد متقاضی آگاه باشد؛ به‌همین دلیل، انجام معاینات بدو استخدام به‌عنوان یکی از شروط اصلی گزینش درنظر گرفته شده است.
انجام آزمایشات بدو استخدام طب کار، با ارزیابی شرایط روانی، اجتماعی فرد به کارفرما کمک می‌کند که در صورت بروز مشکل یا آسیب برای کارکنان، از حقوق خود و کارمندانش دفاع کند. در برخی سازمان‌ها، باید این آزمایشات به‌صورت سالانه تحت عنوان معاینات چکاپ دوره‌ای انجام شوند.
آزمایشات بدو استخدام طب کار با چه هدفی انجام می‌شود؟
آزمایشات بدو استخدام طب کار موجب اطمینان از این خواهد شد که کارمند شما به‌خوبی از عهده وظایف شغلی محوله بر خواهد آمد. اهداف اصلی انجام معاینات بدو استخدام عبارتند از:
- بررسی قابلیت‌های جسمی، روانی و اجتماعی متقاضی برای فعالیت در شغل مدنظر
- کاهش احتمال شکایت از کارفرما در آینده
- به‌کارگیری نیروی کار با توانایی‌های متناسب با شغل
- تهیه سوابق پزشکی متقاضی به‌منظور ارائه به مراجع قانونی در صورت نیاز
- پیشگیری از سرایت بیماری‌های واگیردار به سایرین
- درمان به‌موقع شاغلین در صورت بروز بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن
معاینات قبل از استخدام شامل چه تست‌هایی است؟
معاینات قبل از استخدام شامل تست‌هایی است که به‌منظور ارزیابی سلامت فرد متقاضی انجام می‌شوند. این تست‌ها شامل آزمایش خون، آزمایش ادرار، اندازه‌گیری فشار خون، ارزیابی بینایی و شنوایی، آزمایش‌های قلب و ریه و سلامت عمومی است.
معاینات پزشکی
در این مرحله، پزشک پس از معاینه متقاضی، یک شرح حال کلی از او تهیه می‌کند. پزشک می‌تواند به ارزیابی وضعیت سلامتی عمومی فرد بپردازد. به‌عنوان مثال، فشار خون، معاینات عمومی قلب و … در مطب پزشک قابل انجام است.
پزشک پس از ارزیابی کلی فرد، آزمایشات خون، ادرار و… را برای بررسی دقیق‌تر شرایط سلامتی متقاضی تجویز می‌کند که باید فرد با مراجعه به آزمایشگاه‌های معتبر نسبت به انجام معاینات بدو استخدام اقدامات لازم را انجام دهد.
آزمایش خون
در آزمایشات خون بدو استخدام، فاکتور‌های مختلفی بررسی می‌شوند. این فاکتور‌ها شامل آزمایش CBC (شمارش اجزای خون)، آزمایش چربی خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید)، آزمایش قند خون (FBS)، آزمایش آنزیم‌های کبدی، CPK و تست اعتیاد به مواد مخدر است.
البته با اینکه معمولا برای تست اعتیاد، از آزمایش ادرار استفاده می‌شود، برخی کارفرمایان تست خون برای بررسی اعتیاد را نیز تجویز می‌کنند. با انجام معاینات قبل از استخدام سازمان‌ها می‌توانند از وضعیت جسمانی داوطلبان مطلع شوند.
تست ادرار
معمولا تست ادرار برای بررسی اعتیاد فرد متقاضی کاربرد دارد. به‌دلیل اینکه اعتیاد بر روی روان فرد تاثیر می‌گذارد، برخی از کارفرمایان از افراد متقاضی می‌خواهند تست اعتیاد را انجام دهند. آزمایش ادرار و خون معمولا قادر به تشخیص اعتیاد هستند. انجام معاینات بدو استخدام موجب انتخاب افراد مناسب برای یک شغل خاص خواهد شد.
شنوایی‌سنجی
در این آزمایش، وضعیت شنوایی متقاضی مورد ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد. درصورتی‌که فرد در محیطی مشغول به‌کار شود که سروصدای زیادی در آن وجود داشته باشد، باید این تست به‌طور دوره‌ای تکرار شود. به‌علاوه، از آنجا که در برخی مشاغل داشتن شنوایی عالی اهمیت دارد یا وجود شنوایی خوب برای برخی سازمان‌ها و کارفرمایان مهم است، برخی از مشاغل به افراد دارای مشکلات شنوایی محول نخواهد شد.
تست تنفس
در تست تنفس یا اسپیرومتری، وضعیت سلامت ریه متقاضی مورد بررسی قرار می‌گیرد. برخی افراد مبتلا به بیماری‌های حاد نظیر آسم احتمال دارد با مشکلات تنفسی مواجه باشند و کارکردن در برخی مشاغل برایشان ضرر داشته باشد.
لذا، برای اطمینان از بی‌خطر بودن شغل برای متقاضی باید وضعیت سلامت ریه او قبل از استخدام مشخص شود. این امر، به‌خصوص در زمانی که لازم باشد فرد در محیط پر از مواد آلاینده کار کند اهمیت بیشتری می‌یابد.
تست بینایی‌سنجی یا اپتومتری
تست بینایی‌سنجی یا اپتومتری در معاینات بدو استخدام به‌منظور ارزیابی وضعیت بینایی فرد متقاضی انجام می‌شود. این تست شامل اندازه‌گیری قدرت دید، تشخیص مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی و دوربینی، اندازه‌گیری قدرت تمرکز چشم، تست عمق دید، تست رنگ و میدان دید است. این تست‌ها با هدف تشخیص هرگونه مشکل بینایی قابل تصحیح و تعیین نیاز به عینک یا لنز انجام می‌شوند.
ارزیابی وضعیت قلب
نوار قلب الکتروکاردیوگرافی (ECG) برای بررسی بیماری‌های قلبی-عروقی و فعالیت الکتریکی قلب کاربرد دارد. انجام معاینات بدو استخدام از جمله این تست برای افراد بالای ۳۵ سال الزامی است و برای افراد زیر ۳۵ سال به درخواست کارفرما بستگی دارد. با انجام این تست می‌توان مشکلاتی نظیر تپش قلب نامنظم، تنگی نفس، سرگیجه و علائم دیگر مرتبط با بیماری‌های قلبی را شناسایی کرد.
هزینه انجام معاینات بدو استخدام
هزینه انجام معاینات قبل از استخدام هر ساله بر اساس مصوبات وزارت بهداشت یا مراکز تخصصی طب کار تعیین می‌شود. هزینه انجام این تست‌ها بر عهده متقاضی است و در برخی موارد کارفرما این هزینه را تقبل می‌کند. متقاضیان باید برای انجام این تست‌ها به مراکز معتبر مراجعه کنند.
جمع‌بندی
بر اساس قوانین کار، انجام معاینات بدو استخدام پیش از اشتغال به کار ضرورت دارد. این کار موجب جلوگیری از بروز بیماری‌های ناشی از کار و انتصاب افراد شایسته در مشاغل متناسب با قابلیت‌های روانی و جسمانی خواهد شد. با انجام این تست‌ها و تهیه سوابق پزشکی، پزشک به‌راحتی می‌تواند در صورت بروز عارضه یا بیماری در متقاضی مشخص کند که آیا این آسیب ناشی از شغل و شرایط کاری بوده است یا خیر. به‌همین دلیل، انجام این تست‌ها هم برای کارفرما و هم برای شاغلین کمک‌کننده و مفید است.
