این روزها تمام خیابان‌ها و حتی پیاده‌روها عرصه تاخت و تاز موتورسواران شده است؛ موتورسوارانی که اگر از چراغ قرمز نگذرند، پشت آن کمین می‌کنند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن قبل از سبز شدن چراغ به مانند لشکر آماده رزم هجوم می‌آورند؛ به نحوی که هر عابر پیاده‌ای از این حجم از موتور وحشت می‌کند. حتی عده زیادی از آنان حریم پیاده‌روها هم عرصه تاخت و تاز خودشان قرار داده‌اند و به نحوی با قیافه حق به جانب در پیاده‌روهای سطح شهر عبور و مرور یا موتور خود را پارک می‌کنند که انگار اشتباه از ما بوده که در پیاده‌رو هستیم. البته شاید نتوان اینقدر یک طرفه قاضی رفت و باید دید که دلیل آنان چیست که همیشه اینقدر عجله دارند. به راستی چرا با این حجم از موتورسیکلت در شهر مواجه هستیم، مگر قیمت سایر وسایل نقلیه و نیز موتور چقدر است که این قدر تعداد آن زیاد شده است؟ در این میان، عده‌ای موتور اجاره می‌کنند که این موضوع سوژه اصلی گزارش پیش رو است.
موتورسیکلت‌های نجومی
برای ساده‌ترین مدل ممکنِ یک موتورسیکلت یعنی سی جی ۱۲۵ باید بیش از ۵۰ میلیون تومان هزینه کرد. البته سی جی های بعضی از برندها تا ۷۰ و چند میلیون هم قیمت خورده است
به عنوان پژوهشگر ایرنا برای بررسی چند و چون خرید و قیمت موتورسیکلت به یکی از فروشگاه‌های بزرگ سر زدم؛ فروشگاهی بسیار شیک که تا چشم کار می‌کند از انواع موتورهای مختلف و رنگارنگ در آن وجود دارد. وارد فروشگاه شدم. یکی یکی موتورها را نگاه کردم؛ با ظاهرهایی بسیار متفاوت و حرفه‌ای.
یک دفعه چشمم روی قیمتی که نوشته شده بود افتاد. با کمی دقت متوجه شدم که هر موتورسیکلت به اندازه یک خودرو قیمت دارد! صاحب فروشگاه گفت: قیمت‌ها را به صورت ریال نوشته‌ایم اما موتور کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان نداریم. برای مثال این موتور تقریبا ۲۰۲ میلیون تومان قیمت دارد، به صورت اقساطی هم فروش داریم که پیش پرداخت آن ۶۵ میلیون تومان است. البته موتورهای بیش از یک میلیارد تومان هم اینجا موجود است.
بعد از مراجعه حضوری، سراغ آگهی‌های فروش رفتم. قیمت‌ها کاملاً نجومی است. برای ساده‌ترین مدل ممکنِ یک موتورسیکلت یعنی سی جی ۱۲۵ باید بیش از ۵۰ میلیون تومان هزینه کرد. البته سی جی های بعضی از برندها تا ۷۰ و چند میلیون هم قیمت خورده است. این مقدار برای ساده‌ترین مدل موتور است. به همین ترتیب برای موتورهای دیگر از ۷۲ میلیون تومان تا چند صد میلیون تومان باید پرداخت کرد.
اجاره روزانه موتورسیکلت
خرید موتورسیکلت با چنین قیمت‌های نجومی باعث شده تا عده‌ای به فکر اجاره دادن و گروهی به فکر اجاره کردن این وسیله نقیله بیافتند. چند هفته پیش یکی از روزنامه‌ها از بازار داغ اجاره موتورسیکلت گزارش داد و نوشت یکی از ارزان‌ترین انواع این وسیله نقلیه یعنی یک هوندا ۱۲۵ ساده مدل ۹۳، ماهی تا ۶ میلیون تومان اجاره داده می‌شود که البته موعد اجاره ۳ تا ۶ ماهه است؛ یعنی ۳۶ میلیون برای نصف سال.
در یک آگهی اجاره روزانه موتورسیکلت ۲۵۰ هزار تومان و ماهیانه ۷.۵ میلیون تعیین شده و در یکی دیگر به روزانه یک میلیون تومان هم می‌رسد
در همین خصوص آگاهی‌های زیادی در اینترنت موجود است که بر مبنای آن‌ها اجاره موتورسیکلت به صورت روزانه از ۱۵۰ هزار تومان و ماهیانه ۳.۵ میلیون تومان شروع می‌شود. در یک آگهی اجاره روزانه ۲۵۰ هزار تومان و ماهیانه ۷.۵ میلیون تعیین شده و در یکی دیگر به روزانه ۱ میلیون تومان هم می‌رسد.
در یکی از این آگهی‌ها اینگونه نوشته است که «سلام خدمت دوستان عزیز و زحمتکش که برای امرار معاش و در آوردن یک لقمه نان حلال مجبور به خیلی کارها در زندگی نیز می‌شویم. یک دستگاه موتور سیکلت باجاج (پالس پره) مشکی تمیییز و سلامت و بدون ریالی خرج آماده به کار به صورت یکساله همراه با قرارداد محضری به فرد منظم مرتب حلال زلال متعهد و پیگیر کار نیز واگذار می‌گردد.
شرایط اجاره: یک برگ چک که ضامن پشت آن را امضاء کند، سفته به قیمت روز موتور سیکلت، اجاره نامه محل سکونت فرد متقاضی و داشتن گواهینامه موتور. دوستانی که تمایل به کار در اسنپ و الو پیک و میاره و … هستند که حتماً نیز باید متاهل و دارای فرزند و به زبان عامیانه اهل و عیال‌دار باشد، من خیلی عالی و خدا پسندانه باهاش کنار میام چرا که ۱۳ سال و ۵ماه موتوری و پاتوقی کف طهرون بودم و کاملاً درک می‌کنم مشکلات فردی و کاری این شغل کاذب رو» که در نهایت برای همین آگهی ۲۵۰ هزار تومان برای اجاره نوشته شده اکه به احتمال زیاد همان اجاره روزانه است.
آگهی دیگری در دیوار برای یک سی جی ۱۲۵ است که به صورت روزانه ۱۵۰ هزار تومان می‌شود. البته برای تحویل گرفتن این موتورسیکلت مدارکی هم باید تحویل داد که به نظر می آید برای اخذ وام به بانک مراجع کرده‌ایم؛ یعنی باید «کپی کارت ملی و شناسنامه، ضامن فیش حقوقی یا پروانه کسب و سفته» تحویل داد.
با موتورسیکلت چقدر می‌توانیم درآمد داشته باشیم؟
با چنین هزینه‌هایی که برای خرید یا اجاره یک موتورسیکلت باید پرداخت کرد، این سوال مطرح می‌شود که درآمد روزانه‌ای که می‌توان با یک موتور به دست آورد چه مقدار است و آیا به صرفه است که یک نفر این کار انجام دهد؟
برای پاسخ به این سوال، پژوهشگر ایرنا بررسی میدانی داشته و همچنین آگهی‌هایی را که برای استخدام یک نفر با موتورسیکلت وجود دارد، بررسی است. «سامان» در یک شرکت در میدان فرودوسی به عنوان پیک موتوری مشغول به کار است. از او راجع به چگونگی استخدام، شرایط و مقدار درآمدش سوال می‌کنم. در جواب می‌گوید: من دیپلم دارم و چون در شهرستان خبری از شغل نیست و همه افراد هم سن و سال من بیکار هستند به تهران آمده‌ام. چند جا برای کار رجوع کردم اما دیدم بهترین کار همین پیک موتوری شدن است. مقداری پول از خانواده گرفتم و یک موتور به صورت اقساطی تهیه کردم.
انواع آگهی برای جذب نیروی پیک موتور وجود دارد و درآمدهایی از ۷ میلیون تومان تا ۲۵ میلیون تومان در ماه در نظر گرفته شده است
او در ادامه می‌گوید: الان ساعت کاری من از ۱۰ صبح تا ۶ بعدازظهر است و برای این زمان هم بیمه، نهار و ۱۲ میلیون پرداخت می‌کنند. البته اگر خسته نباشی می‌توانی بعد از آن هم به صورت پیک موتور یا اسنپ شبانه کار کنی اما اینقدر خسته می‌شوم که برای من یکی دیگر امکان‌پذیر نیست. ببینید مقدار حقوق به نسبت حقوق یک کارمند خیلی خوب است اما هزینه به نحوی بالا رفته که عملاً به جایی نمی‌رسد؛ یعنی این حقوق به اجاره خانه و خرج خورد و خوراک روزانه من می‌رسد و در شرایط فعلی هم همین کافی هست! مگر قرار است ما دیگر تشکیل خانواده بدهیم یا صاحب خانه شویم؟ نه این خبرها نیست!
«علی» در یک رستوران پیک‌موتور است. او در جواب پژوهشگر ایرنا در خصوص درآمد و ساعات کاری می‌گوید: ساعت کاری من به این صورت است که ظهر از ساعت ۱۲:۳۰ تا ۴ بعدازظهر و بعد از ظهر از ساعت ۸ شب تا ۱۰:۳۰ کار می‌کنم؛ یعنی کلاً روزانه ۴ ساعت در این رستوران پیک موتور هستم و ماهیانه ۶ میلیون دریافت می‌کنم. هزینه بنزین هم برعهده خودم است. ساعت‌های دیگر هم در خیابان‌ها مسافر جابه جا می‌کنم و به نسبت راضی هستیم. البته یک روز مسافر بیشتری هست یا من خسته نیستم و درآمد خوب است، یک روز که این شرایط وجود ندارد که دیگر هیچ!
از او در مورد استفاده از خط ویژه اتوبوس، پیاده‌رو یا رد کردن چراغ قرمزها می‌رسم، در جواب می‌گوید: ببین قانون چیز خوبی است اما نه برای انسان گرسنه! من باید تا شب یه مقدار پول دربیاورم پس توقع نداشته باشید که یک ساعت پشت چراق قرمز باشم و چند ساعت در ترافیک، مجبورم دیگر. می‌دانید که!
بررسی پژوهشگر ایرنا از آگهی‌ها برای استخدام پیک موتوری نشان می‌دهد که انواع آگهی برای جذب نیروی پیک موتور وجود دارد و درآمدهایی از ۷ میلیون تومان تا ۲۵ میلیون تومان در ماه در نظر گرفته شده است. این بررسی‌ها می‌گوید درآمد استخدام در رستوران‌ها و مغازه‌ها به نسبت درآمد استخدام پیک موتوری برای حمل و نقل کالا کمتر است.
در یک جمع بندی کلی در خصوص قیمت خرید یا اجاره موتورسیکلت می توان گفت که نجومی بودنِ آن به تقاضا مربوط است؛ یعنی این روزها به هر دلیلی از جمله گران شدن خودرو، ترافیک در سطح شهر و غیره تقاضا برای موتور زیاد شده است. همچنین موتورسیکلت به عنوان یک منبع درآمد تبدیل شده است، فشارهای اقتصادی آن قدر زیاد است که موتور که زمانی یک کالای مصرفی صرف بود امروز برای عده زیادی به عنوان یک وسیله درآمد تبدیل شده است و از آنجایی که توان خرید ندارند، به اجاره رومی‌آورند.
