در این میان چهارراه ولیعصر بهدلیل موقعیت جغرافیایی و سبقه طولانیای که در میزبانی از دستفروشان دارد به یک برند ملی در این حوزه تبدیل شده و اکثر بساطگستران، یا اتباع هستند یا از سایر استانها آمدهاند. هر روز به یمن حضور دستفروشان در معابر عمومی چهره تهران زشتتر و حقوق شهروندان تضییع میشود و همین آشفتگی شهر سبب نارضایتی مردم شده است و از اینرو خواستار جمعآوری دستفروشان از معابر عمومی هستند.
اجرایی نشدن راهکارها بهدست مافیا
ایجاد بازارهای موقت و دائمی و در برخی از موارد هم فصلی برای استقرار و فعالیت دستفروشان راهکاری است که همواره در مدیریت شهری مطرح و تا حدودی هم اجرایی شده، اما گویا این راهکار و گزینه بهدلیل اراده عدهای خاص که از آنها با عنوان مافیا یاد میشود، تأثیرگذار و نتیجهبخش نبودهاست؛ به همین دلیل است که همچنان شاهد گسترش دستفروشی در معابر شهر هستیم؛ مافیایی که نهتنها در تعیین هزینه جا بلکه در جانمایی و مشخص کردن لوکیشن هم قدرت و اعمال نفوذ دارند؛ کسانی که از حمایت و پشتیبانی برخی ماموران قانون برخوردارند و بدون دغدغه مقاصد خود را پیش میبرند و در معابر عمومی جولان میدهند و برای وضعیت دستفروشان تصمیم میگیرند؛ بنابراین ساماندهی دستفروشان قطعا ضربه مهلکی بر پیکر مافیا خواهد بود؛ از اینرو با عناوین مختلف ازجمله برخورد شهرداری تهران با قشر ضعیف و نیازمند و… جوسازی میکنند تا این اتفاق رخ ندهد.
شهرداری تکذیب نکرد
همگان قبول دارند در موضوع دستفروشی و کودکان کار و خیابان، مافیا وجود دارد. مجموعه شهرداری هرگز حضور مافیا و دریافت رشوه عوامل از دستفروشان را تکذیب نکرده است و این موضوع در ادوار مختلف مدیریت شهری بوده و نمیتوان آن را فقط به این دوره نسبت داد. پخش دوربین مخفی صدا و سیما از مشارکت عوامل شهرداری با سردسته دستفروشان در تعیین جا برای بساطگستری یکبار دیگر این واقعیت تلخ را به تصویر کشید و زنگ هشدار را برای مجموعه مدیریت شهری به صدا درآورد؛ بهطوری که مهدی چمران در اظهارنظری روشن میگوید: «بساطگستری یکی از مسائل و نابسامانیهای شهر تهران و محلی برای کسب درآمد عدهای شده است.» گرچه تعداد معدودی از عوامل شهرداری در این موضوع دخل و تصرف دارند، اما همین اقدام به مثابه سوختن تر و خشک است و دود عملکرد ناشایست آنها در چشم سایر عوامل خدوم و زحمتکش مجموعه شهرداری هم میرود؛ از اینرو شهرداری تهران مادامی که پایش نیروهای خود در شرکتهای حریمبان، شهربان و ساماندهی آنها را انجام ندهد چه بسا معضلات دستفروشی تداوم داشته باشد.
عزم جدی برای ساماندهی دستفروشان
ساماندهی دستفروشان بارها مورد توجه مدیریت شهری قرار گرفته و تاکنون طرحهای متعددی هم با همکاری و مشارکت نیرویانتظامی اجرا شده است، اما این طرحها مقطعی بودهاند و نتایج خوبی نداشتهاند. دستفروشان در معابر عمومی چنان برای خود حق و حقوقی قائل هستند که عابران برای تردد در پیادهروها باید از آنها اجازه بگیرند مهدی اقراریان از این معضل با عنوان مشکل زیر پوست شهر یاد میکند و میگوید: «برای مقابله با پدیده دستفروشی باید عزم جدی وجود داشته باشد اما گویا چنین عزمی وجود ندارد.»
برخورد قاطع با مافیای کودکان دستفروش
علاوه بر پیادهراهها، چهارراههای پایتخت هم از بساطگستری و دستفروشی در امان نماندهاند و این بخش از شهر در حیطه فعالیت کودکان قرار گرفتهاند. بهعبارت دیگر مافیا اینگونه برنامهریزی کردهاند؛ چراکه به این صورت احساسات شهروندان را تحتتأثیر قرار میدهند و کودکان ۶تا ۱۲ساله از فروش گل، آدامس، فال و… در چهارراهها میتوانند درآمد بیشتری کسب کنند. همین موضوع مصداق سوءاستفاده از کودکان است که اتباع بیشترین سهم را در آن دارند. اینجاست که میتوان از ضربالمثل یکدست صدا ندارد استفاده کرد؛ چراکه قطعا شهرداری برای رسیدگی به این پدیده نیازمند مشارکت دستگاههای نظارتی و انتظامی است و بهگفته مهدی عباسی، شهرداری تهران باید با دستگاههای ذیربط یکبار برای همیشه این موضوع را حلوفصل کند و با زنجیره افراد سوداگر که منشأ و ریشه اصلی این معضل هستند، برخورد قاطع شود.
اجرای طرحی برای ساماندهی دستفروشان تئاترشهر
علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر با اشاره به موضوع ساماندهی حریم تئاترشهر میگوید: «در محوطه تئاترشهر سالهای زیادی است که مشکل دستفروشان وجود دارد و آسیبهای اجتماعی زیادی هم در این فضا دیده میشود. شهرداری منطقه ۱۱ و سازمان زیباسازی پس از مدتها طرحی خوب در راستای ساماندهی وضعیت کنونی این نقطه ارائه دادهاند که قابلیت اجرا دارد. در مناطق یک و ۱۹فضایی برای ساماندهی دستفروشان پیشبینیشده، اما این افراد از استقرار در این مکان امتناع میکنند؛ چراکه میخواهند مالیاتی نپردازند و سود ببرند؛ از اینرو باید اقدام قاطعانهای برای دستفروشی در شهر انجام دهیم.»
دستفروشان واقعی شناسنامهدار میشوند
سعید بیگی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، راه ساماندهی دستفروشان را در شناسایی آنها دانست و گفت: «دستفروشان واقعی باید شناسایی و شناسنامهدار شوند و با کمک همه نهادها و ارگانهایی که در این موضوع مسئولیت دارند، باید یک طرح جامع را با عنوان دستفروشی در کل کشور عملیاتی کرد. اقدامات خوبی در زمینه ساماندهی دستفروشان شروع شده است؛ مثل طراحی یک سامانه به کمک سازمان فاوای شهرداری تهران. همچنین درخصوص تخلفات صورتگرفته تعدادی شناسایی شدهاند و با کمک دستگاههای قضایی و انتظامی برخورد با این افراد تسریع میشود.»